“Tiêu chí thứ 20” được xem là tiêu chí riêng của Hà Tĩnh, trong đó quy định hàng rào xanh phải đạt 70%. Sở dĩ có tiêu chí này là vì người dân nhiều nơi thường chọn cách bê tông hóa thay vì trồng cây xanh, cách làm này giúp công trình kiên cố và sạch sẽ hơn, song lại làm mất đi “bản chất” nông thôn ở mỗi làng quê. Từ đó, Hà Tĩnh đã sáng tạo ra hàng rào xanh kinh tế, nghĩa là vừa đảm bảo tiêu chí hàng rào xanh vừa “hái” ra tiền.

Phủ màu xanh lên "chảo lửa"

Đến thôn Nam Trà, xã Hương Trà, huyện Hương Khê vào một ngày nóng nực, song đoàn công tác chúng tôi không ai cảm thấy mỏi mệt bởi đi đến đâu cũng thấy một màu xanh mát mắt. Dọc các tuyến đường làng đã được bê tông hóa sạch đẹp là các hàng rào cây xanh, các rặng hoa giấy, dâm bụt đua nhau khoe sắc đỏ, tím biếc; đây đó là màu vàng mơ của hoa mướp, màu trắng của hoa bầu chen với quả sai lúc lỉu…

Bà Nguyễn Thị Thuận bên vườn cam của gia đình ở thôn Yên Mỹ, xã Cẩm Yên, huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh). ảnh: Trần Quang

Dẫn đoàn đi tham quan, ông Ngô Viết Hạ - Bí thư Đảng ủy xã Hương Trà cho biết, sau nhiều năm xây dựng NTM, đến nay người dân Nam Trà nói riêng và Hương Trà nói chung đã và đang thực sự hưởng thụ được sự ưu việt từ chương trình này. Cả lãnh đạo chính quyền và người dân đều phấn khởi, hăng say lao động sản xuất làm giàu.

Nhớ lại những ngày đầu triển khai mô hình khu dân cư nông thôn kiểu mẫu, vườn mẫu, ông Hạ bảo: “Do xuất phát điểm thấp nên ngay từ ban đầu triển khai xây dựng NTM, đặc biệt là việc thực hiện "Tiêu chí 20" - khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu do tỉnh đề ra cũng gặp rất nhiều khó khăn, có nhiều hộ chưa hiểu chương trình còn "ra mặt" phản đối, nhưng các cán bộ, lãnh đạo thôn, xã vẫn không nản mà quyết tuyên truyền, vận động, thậm chí địa phương còn cử cán bộ xuống giúp bà con xây dựng, chỉnh trang lại nhà cửa, ruộng vườn, làm mãi rồi mọi người cũng nghe và làm theo".

Ông Đinh Phúc Tân - Bí thư Chi bộ thôn Nam Trà cho biết, sau 4 năm triển khai xây dựng "Tiêu chí 20", khu dân cư kiểu mẫu Nam Trà đã có tới 20 vườn mẫu. Đến nay, Nam Trà không chỉ điểm sáng nổi trội trong xây dựng NTM ở Hà Tĩnh mà hàng năm còn đón hàng trăm đoàn tại các địa phương trong cả nước đến thăm quan, học tập.

Cũng là một trong những khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu nổi tiếng ở Hà Tĩnh, thôn Yên Mỹ, xã Cẩm Yên (Cẩm Xuyên) là địa phương đi đầu trong phong trào xóa bỏ vườn tạp, xây dựng vườn kiểu mẫu của Hà Tĩnh.

Ông Nguyễn Quốc Sỹ - Chủ tịch UBND xã Cẩm Yên chia sẻ: “Hiện địa phương đã có Yên Mỹ đạt chuẩn khu dân cư NTM kiểu mẫu. Đến nay, cả thôn có 120 khu vườn thì đã có 70 khu vườn kiểu mẫu, còn lại vườn đạt tiêu chí xanh, sạch, đẹp; không có vườn hoang tạp. Đặc biệt, người dân đã chủ động áp dụng kỹ thuật tưới nhỏ giọt tiết kiệm. Giờ đây, mỗi khi vắng nhà hay đi làm đồng xa, bà con đều có thể tưới tự động qua việc điều khiển từ điện thoại di động".

Những triệu phú làm vườn

Sống gần hết đời người rồi mà chưa bao giờ tôi thấy làng quê đẹp như bây giờ. Không những vậy, người dân chúng tôi cũng được tự do sáng tạo, hăng say làm giàu trên chính mảnh đất quê hương mình”.Bà Phan Thị Nhiên

Ông Nguyễn Quốc Sỹ tiết lộ thêm, hiện bình quân mỗi vườn mẫu thu về từ 71 - 100 triệu đồng/năm, chủ yếu rau, củ theo mùa vụ và các loại cây ăn quả như cam, ổi, nhãn, vải… Một trong những hộ điển hình tại thôn Yên Mỹ là gia đình bà Nguyễn Thị Thuận đang có thu nhập trên 100 triệu đồng nhờ vào việc trồng cam sạch. Bên cạnh việc chăm sóc, diệt trừ sâu hại bằng các bẫy sinh học, gia đình bà con sử dụng công nghệ tưới nhỏ giọt nhằm đảm bảo tưới tiết kiệm nước mà vẫn đủ lượng nước cần thiết cung cấp cho cây trồng.

Đến thăm vườn cây của gia đình bà Thuận, các thành viên của đoàn công tác đều thích thú trước sự bố trí nhà vườn, các cây cam theo từng hàng xanh tốt, trĩu quả. "Nếu như trước đây vườn toàn cây tạp, thu nhập không đáng kể thì đến giờ sau khi triển khai mô hình vườn mẫu, không chỉ cảnh quan môi trường thay đổi mà thu nhập từ vườn cây cũng đang tăng lên nhanh chóng" - bà Thuận chia sẻ.

Thông tin về thu nhập của người dân tại địa phương mình, ông Tân cho hay: Trong số 20 vườn mẫu của thôn thì có 7 vườn mẫu cấp tỉnh (thu nhập bình quân 150 triệu đồng/năm); 13 vườn mẫu cấp huyện (thu nhập bình quân 100 triệu đồng/năm trở lên). Điển hình như vườn mẫu của anh Phan Văn Trường có 1,5ha cam, bưởi cho thu trên 150 triệu; vườn của bà Phan Thị Nhiên cho thu trên 100 triệu đồng/năm...

Khu vườn của gia đình bà Nhiên (thôn Nam Trà) được cải tạo, bố trí cây trồng và áp dụng công nghệ cao vào chăm sóc rất bài bản. Bên cạnh vườn cam, bưởi, vườn chè rộng hơn 1ha cũng được gia đình bà lắp đặt hệ thống tưới phun tự động. Việc áp dụng công nghệ mới này đã giúp cho các cây chè của bà luôn đủ nước xanh tốt quanh năm, đem về nguồn thu gần 100 triệu đồng/năm. /.