Theo AFP, chia sẻ trên Twitter về ông James Mattis ngày 20/11, ông Trump nhấn mạnh: “Tướng James Mattis- người đang được cất nhắc là Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ- là một người rất ấn tượng. Một “vị tướng của các vị tướng”.

Tổng thống đắc cử Donald Trump (trái) và Tướng Mattis- ứng viên hàng đầu cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ. Ảnh: Reuters

Một vị tướng và học giả uyên thâm

Tổng thống đắc cử Trump cho biết, cuộc gặp giữa ông và Tướng Mattis một ngày trước đó “là một thỏa thuận thực sự tốt lành”. Ông Trump cũng khẳng định, Tướng Mattis là “một người rất tài năng” và có thể hiện thực hóa được cam kết khi tranh cử của ông Trump là “làm cho nước Mỹ trở lại vĩ đại như xưa”.

Nhóm phụ trách việc chuyển giao quyền lực của ông Trump cho biết: “Cả Tổng thống và Phó Tổng thống mới đắc cử đều rất ấn tượng với cuộc gặp “người anh hùng của nước Mỹ” Tướng James Mattis. Cả 3 người đã có các cuộc trao đổi rất sâu về chính sách an ninh quốc gia”.

Ông Mattis, 66 tuổi là Tướng Thủy quân Lục chiến Mỹ đã nghỉ hưu. Trước đó, ông từng là người đứng đầu Bộ Chỉ huy Trung tâm của Mỹ trong giai đoạn 2010-2013 phụ trách giám sát việc binh sĩ Mỹ rút khỏi Iraq.

Không chỉ là một tướng lĩnh tài ba, ông Mattis còn là một học giả uyên thâm. Thư viện cá nhân của ông có tới 7.000 đầu sách. Ông sống độc thân và được gọi bằng biệt danh “Chiến binh thầy tu”.

Ông Mattis cũng từng yêu cầu các binh sĩ thủy quân lục chiến của mình cần phải đọc một số bài viết, các loại sách báo cụ thể và nhấn mạnh rằng, trận địa quan trọng nhất của họ chính là “khoảng cách giữa hai tai của họ” [ám chỉ cái đầu-ND].

Giống như Tướng đã nghỉ hưu Michael Flynn- người được ông Trump chỉ định làm Cố vấn An ninh Quốc gia- ông Mattis cũng là người chỉ trích mạnh mẽ thỏa thuận hạt nhân Iran đạt được vào tháng 7/2015.

Tuy nhiên, trái với ông Trump, người thường có những lời lẽ rất tích cực về Tổng thống Nga Putin, ông Mattis từng lên tiếng cảnh báo, Moscow muốn “đập tan NATO thành từng mảnh”.

Sự lựa chọn khó khăn

Thượng nghị sĩ John McCain- Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ- Ủy ban phụ trách việc điều trần về việc bổ nhiệm Bộ trưởng Quốc phòng mới của Mỹ cho biết, ông “rất ngưỡng mộ” Tướng Mattis.

Dù vậy, việc ông Trump lựa chọn ông Mattis làm Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ sẽ gặp ít nhất một trở ngại: Một sỹ quan nghỉ hưu tại Mỹ sẽ phải nghỉ ít nhất 7 năm trước khi đảm nhận một vị trí trong Bộ Quốc phòng Mỹ [trong khi ông Mattis mới nghỉ hưu từ năm 2013].

Điều này đồng nghĩa với việc ông Mattis phải nhận được sự chấp thuận đặc biệt của Quốc hội Mỹ mới có thể trở thành Bộ trưởng Quốc phòng mới của Mỹ. Tuy nhiên, điều này nhiều khả năng sẽ thuận lợi bởi cả 2 viện của Quốc hội Mỹ hiện đều “nằm trong tay” Đảng Cộng hòa.

Trước đó, Quốc hội Mỹ mới chỉ một lần dùng quyền chấp thuận đặc biệt vào năm 1950 khi cho phép Tổng thống Truman chỉ định Tướng George Marshall làm Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ.

Trước đó, ông Trump được cho là đề nghị Tướng lục quân đã nghỉ hưu Jack Keane làm chủ Lầu Năm Góc. Tuy nhiên, ông Kean đã từ chối lời đề nghị này.

“Tôi được ông Trump đề nghị làm Bộ trưởng Quốc phòng nhưng hiện tôi chưa thể đảm đương vị trí này được. Tôi đang phải giải quyết một số công việc cá nhân liên quan đến việc vợ mình qua đời và tôi đã giải thích rất rõ với ông Trump về việc này. Ông ấy đã thông cảm và ủng hộ tôi”, Tướng Kean nói.

Tướng Kean và vợ Theresa đã cưới nhau được 51 năm. Bà Theresa đã qua đời hồi tháng 6 sau một thời gian dài chiến đấu chống lại bệnh Parkinson. Tướng Kean cho biết, ông đã đề nghị ông Trump xem xét cân nhắc Tướng Mattis hoặc Tướng David Petraeus- cựu Giám đốc CIA cho vị trí này.

Ông Trump “tiếp tục chìa tay” với quan chức Đảng Cộng hòa

Bên cạnh cuộc gặp với ông Mattis, Tổng thống mới đắc cử Donald Trump cũng có các cuộc gặp với ôngMitt Romney- người từng chỉ trích gay gắt ông Trump- và ông Chris Christie- người từng phụ trách kế hoạch chuyển giao quyền lực cho ông Trump.

“Chúng tôi đã có một ngày trao đổi rất tích cực. Họ đều là những người rất tuyệt vời”, ông Trump tuyên bố và đề nghị báo chí theo dõi sát sao “nhất cử nhất động” của ông trong thời gian tới vì “mọi chuyện sẽ sớm được hé lộ”.

Ngoài các cuộc gặp nói trên, ông Trump còn có các cuộc tiếp xúc với Thị trưởng New York Rudy Giuliani và ông Wilbur Ross- người được ông Trump cân nhắc cho vị trí Bộ trưởng Thương mại Mỹ cùng các nhà đầu tư hàng đầu như David McCormick và Jonathan Gray./.