Theo sử sách ghi chép lại, Chùa Bá Xuyên được xây dựng từ thời vua Lý Thái Tông tam niên. Không chỉ là nơi sinh hoạt tâm linh, trong lịch sử cách mạng, Chùa còn phục vụ kháng chiến, là kho chứa lương thực cho nhân dân, lớp học bình dân học vụ, là địa điểm hội họp để nối đường dây liên lạc giữa chi bộ Đảng Căng Bá Vân với Xứ ủy Bắc Kỳ thời kỳ 1940-1945. Năm 2007, chùa Bá Xuyên được UBND tỉnh Thái Nguyên Quyết định xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh. Đến năm 2011, chùa được tu bổ, tôn tạo toàn bộ nhà tiền đường và hậu cung. Công trình do Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch làm chủ đầu tư với tổng kinh phí 1,7 tỷ đồng. Tuy nhiên, khoảng 5 năm trở lại đây, chùa có hiện tượng xuống cấp nghiêm trọng.

Khu vực bên ngoài chùa Bá Xuyên phường Châu Sơn, Thành phố Sông Công

Bà Nguyễn Thị Thanh Đông, Chủ nhang chùa Bá Xuyên, phường Châu Sơn, TP Sông Công, Thái Nguyên cho biết: "Chúng tôi làm ở đây lâu rồi những lúc mưa to chúng tôi lên đây sợ cái mái nó sập xuống người, từ khi xuống cấp quá các cụ không dám tụng kinh."

Nguyên nhân xuống cấp được cho là do đặc điểm về điều kiện tự nhiên những năm gần đây khắc nghiệt, mưa nhiều; hệ thống cột cái, kèo, giàn mái… qua thời gian sử dụng và mối mọt xâm hại, mục ruỗng, thấm dột. Bà Ngô Thị Khoa, Tổ dân phố 2, phường Châu Sơn, TP Sông Công, Thái Nguyên cho biết: " Hai ba năm gần đây chùa xuống cấp, các phật tử muốn đến nhưng mưa gió dột nước chảy từ trong nhà ra sân, tường nứt hết rồi"

5 năm trở lại đây, chùa có hiện tượng xuống cấp nghiêm trọng

Hàng năm, Ban hộ tự chùa đã tìm các giải pháp để khắc phục tình trạng xuống cấp tại đây. Ở các cửa ngách, nhiều vật dụng được trưng dụng để chống đỡ. Tuy nhiên đây chỉ là giải pháp tạm thời, nếu không được trùng tu kịp thời thì tình trạng xuống cấp sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến các hạng mục khác. Ông Nguyễn Minh Hoàng, Chủ tịch UBND phường Châu Sơn, TP Sông Công, Thái Nguyên mong muốn : " Trên địa bàn có di tích lịch sử này rất đáng được gìn giữ, Tuy nhiên do tình trạng xuống cấp nghiêm trọng của di tích ảnh hưởng đến an toàn của phật tử, cũng như các hoạt động tâm linh của địa phương. Chính quyền địa phương rất mong muốn nhận được sự quan tâm từ tỉnh duy tu bảo dưỡng tạo không gian sinh hoạt tâm linh cho nhân dân địa phương"

Hiện trên địa bàn thành phố Sông Công có 7 di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh và 1 di tích cấp Quốc gia (Đình chùa Bá Vân, xã Bình Sơn). Để góp phần bảo tồn, phát huy giá trị các di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh một cách bền vững và phục vụ phát triển du lịch, kinh tế, xã hội tại địa phương thì việc chùa Bá Xuyên sớm được trùng tu, tôn tạo là rất cần thiết.