Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Phát biểu tại Hội nghị sáng 8/4, Thủ tướng cho rằng, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa sẽ không thành công hoặc chỉ thành công một nửa, 1/3 khi chưa giải quyết bài toán đưa nông nghiệp, nông thôn tiến lên. “Bởi chúng ta đều biết người dân sống ở nông thôn, miền núi chiếm đến 60-70% và ở những nơi đó còn nhiều khó khăn”, Thủ tướng nói và đánh giá cao tỉnh Thái Bình đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các bộ, ngành Trung ương tổ chức Hội nghị quan trọng này.

Thủ tướng bày tỏ vui mừng khi chứng kiến sự có mặt của các doanh nghiệp tầm cỡ trong nước và quốc tế bởi “một cánh én nhỏ chẳng làm nên mùa xuân”, mà phải có nhiều cánh én, nhiều con sếu đầu đàn.

Cần nhiều cánh én làm nên mùa xuân nông nghiệp

Thủ tướng cho rằng, năm 2016 là năm tai ương dồn dập giáng xuống người nông dân, nông nghiệp, nông thôn Việt Nam. Nhưng điều ngoạn mục là trong khó khăn như thế, ngành nông nghiệp xuất khẩu hơn 32 tỷ USD, xuất siêu 7,5 tỷ USD. Điều này chứng tỏ tiềm năng nông nghiệp rất lớn. Nhưng bên cạnh đó, Thủ tướng nhìn nhận tiềm năng đó vẫn chưa được khơi dậy hết và vì vậy, Hội nghị hôm nay là nhằm khơi dậy tiềm năng này.

“Có một điều làm tôi hết sức phấn khởi và cảm động. Đó là bất chấp diễn biến bất cập, tất cả các hội nghị nông nghiệp mà tôi và một số đồng chí lãnh đạo khác cùng chủ trì có không khí vô cùng sôi nổi, lạc quan, khí thế hừng hực, từ Hội nghị gặp mặt các nhà làm nông nghiệp công nghệ cao của CLB Nông nghiệp công nghệ cao, Hội nghị lúa gạo ở An Giang gần đây cho đến Hội nghị chuyên đề về con tôm ở Cà Mau, rồi những chuyến đi Tây Nguyên, bàn về nông nghiệp công nghệ cao ở Hà Nam hay như hội nghị xúc tiến đầu tư lần đầu tiên chuyên đề về nông nghiệp hôm nay ở Thái Bình”.

Thủ tướng cho rằng sự tham dự, ý kiến của doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp chưa từng làm nông nghiệp như Ô tô Trường Hải tại Hội nghị hôm nay đều thể hiện tình cảm, sự tâm huyết với nông nghiệp, nông thôn mà Thủ tướng nhìn nhận “có tâm huyết thì mới sáng tạo được, có quyết tâm thì mới thành công được”. Điều đó cũng thể hiện tinh thần doanh nhân Việt Nam, tinh thần khởi nghiệp bền bỉ, sâu sắc, nhạy bén, hay nói cách khác, doanh nghiệp, người nông dân đã bắt đầu sát cánh, tin tưởng vào quyết tâm của Chính phủ để đưa nông nghiệp Việt Nam đổi mới, đi lên.

Việc doanh nghiệp không có truyền thống làm nông nghiệp nhưng lại sang làm nông nghiệp không hề mâu thuẫn và đáng khuyến khích bởi chúng ta cần sử dụng tư duy quản trị mới trong nông nghiệp, cần những bàn tay, khối óc với tư duy trước cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 để đưa nông nghiệp, nông thôn tiến lên.

Cần đổi mới tư duy một lần nữa

Thủ tướng nhấn mạnh, trong giai đoạn trước, Chỉ thị 100 hay Khoán 10 với tinh thần là cởi trói thì cải cách hiện nay phải trên tinh thần kiến tạo, giải phóng và phát huy toàn diện vai trò của doanh nghiệp, khu vực tư nhân trong mọi công đoạn của chuỗi giá trị sản xuất nông nghiệp.

Ở Thái Bình và các địa phương khác, từ giai đoạn này trở đi, doanh nghiệp chính là lực lượng chủ lực trong việc xây dựng nền nông nghiệp kiểu mới, kiến tạo lại nền tảng thị trường nông sản hàng hóa phù hợp với nhu cầu, tiêu chuẩn tiêu dùng tiên tiến của thế giới, dựa trên những tư duy sản xuất sản phẩm độc đáo, thể hiện bản sắc, thế mạnh đặc trưng của nền nông nghiệp Việt Nam.

“Trước đây ta nói Khoán 10, Chỉ thị 100 là đi từ kinh tế hộ để phát triển, cùng với cơ chế lưu thông lương thực thì lần này, chúng ta nói không chỉ vai trò của kinh tế hộ mà đặc biệt là vai trò của doanh nghiệp và hợp tác xã kiểu mới”, Thủ tướng nhấn mạnh. Do đó, phải đưa doanh nghiệp vào nông nghiệp, nông thôn bởi với kinh tế hộ nhỏ lẻ hiện nay thì khó có thể cạnh tranh trên thị trường.

Và để thành công trong nông nghiệp, Thủ tướng cho rằng, cần sự hiện diện, liên kết của 5 nhà: Nhà nước, nhà đầu tư, nhà nông, nhà khoa học và nhà băng. Vai trò của 5 nhà đều quan trọng như nhau nhưng nhà doanh nghiệp đi đầu trong việc đưa nông nghiệp sản xuất hàng hóa hội nhập kinh tế thị trường thế giới và Việt Nam.

Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Tầm nhìn cho nông nghiệp Thái Bình

Với niềm tin sâu sắc vào quê hương của “Tiếng trống năm 30”, Thủ tướng đã nêu tầm nhìn về nông nghiệp tỉnh Thái Bình thời gian tới. Đó là Thái Bình cần phấn đấu trở thành tỉnh tiên phong khơi nguồn cho những đổi mới trong phát triển; là tỉnh trù phú, giàu có dựa trên nền tảng nông nghiệp thông minh, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch, nông nghiệp chất lượng cao và công nghiệp dịch vụ phục vụ nông nghiệp trên cơ sở phát huy lợi thế tự nhiên sẵn có gắn với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0; tập trung đầu tư vào chuỗi giá trị sản phẩm, chế biến sâu, tạo ra những thương phẩm có giá trị gia tăng lớn, có thương hiệu quốc gia đại diện tiêu biểu cho nông nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế, góp phần hình thành nên một diện mạo mới của nền nông nghiệp Việt Nam và bức tranh nông thôn Việt Nam trong thập niên tới.

Thủ tướng cho rằng Thái Bình có sẵn các điều kiện để hiện thực hóa tầm nhìn này như có trình độ thâm canh cao, hạ tầng nông nghiệp cơ bản, có 200 xã nông thôn mới, có 91 dự án với tổng vốn 3.000 tỷ đồng đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, gần các trung tâm tiêu thụ lớn…

Từ đó, Thủ tướng đề nghị tỉnh Thái Bình tiếp tục tập trung rà soát, hoàn thiện quy hoạch với tầm nhìn chiến lược, dài hạn. Xác định rõ tiềm năng, lợi thế và định hướng phát triển cả trước mắt và lâu dài, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp trên cơ sở lợi thế so sánh, gắn chặt với từng vùng sinh thái, tránh cát cứ địa phương, mất đi tính liên vùng.

Chuyển tư duy an ninh lương thực sang an ninh dinh dưỡng, nghĩa là cả lương thực, thực phẩm, vitamin “hay nói là nếu làm gạo thì gạo đó là gạo dược liệu, gạo vitamin”.

Phải tạo cơ hội cho nông dân có sự lựa chọn sát hơn với thị trường, “anh không thể sản xuất cái anh có mà sản xuất cái mà xã hội, kể cả trong nước và nước ngoài đang cần”.

Thủ tướng bày tỏ vui mừng trước cách làm mới của Thái Bình, vừa thực hiện Luật Đất đai, đồng thời mở ra cơ chế mới về mở rộng hạn điền. Đó là chính quyền đứng ra ký hợp đồng với người dân rồi cho doanh nghiệp thuê đất để đầu tư sản xuất nông nghiệp với thời hạn từ 20 năm trở lên. Bằng cơ chế này, đến nay tỉnh Thái Bình đã vận động tích tụ trên 5.000 ha đất nông nghiệp, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nông nghiệp tiếp tục nhân rộng mô hình cánh đồng mẫu lớn, kinh tế trang trại, phát huy lợi thế kinh tế theo quy mô, tạo đột phá cho sự ra đời của thị trường thứ cấp về đất nông nghiệp gắn với việc bảo đảm lợi ích ổn định của người nông dân.

Thủ tướng cho rằng, trong điều kiện đất chật người đông, Thái Bình cần có phương thức hợp lý để nông dân không bị mất đất mà vẫn tạo ra sản xuất hàng hóa như cách làm trên.

Bên cạnh đó, Thái Bình cần mở rộng không gian phát triển hướng ra Biển Đông chứ không phải chỉ đứng trước biển. Đẩy mạnh phát triển kinh tế biển trong đó đánh bắt, nuôi trồng và chế biến hải sản là một trong những trụ cột quan trọng. Cần có chính sách khuyến khích đầu tư mạnh mẽ để thu hút các doanh nghiệp, đối tác chiến lược mạnh về tài chính, có thị trường ổn định, có công nghệ hiện đại để gia tăng giá trị sản phẩm của tỉnh, trong đó thủy hải sản mang thương hiệu Thái Bình trở thành một trong những thương hiệu hàng đầu trong nước và vươn ra quốc tế.

Phát triển hạ tầng giao thông nông thôn nói chung nhưng lưu ý không được để người dân đóng góp quá nhiều, ảnh hưởng đến đời sống. Xã hội hóa là cần thiết nhưng không đè nặng lên vai người nông dân đang gặp bao khó khăn.

“Chúng ta đã có những con sếu lớn, nhà đầu tư lớn ở Thái Bình hôm nay và rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài bắt đầu đặt vấn đề. Nhưng tôi đề nghị sau Hội nghị này, tỉnh Thái Bình cần tiếp tục tập trung thu hút được những doanh nghiệp có uy tín, có tiềm lực, có tâm huyết. Không chỉ có một số con sếu mà một đàn sếu rất đông để tiếp tục dẫn dắt sự phát triển của nông nghiệp, nông thôn Thái Bình”, Thủ tướng bày tỏ và cho rằng một hội nghị như hôm nay chưa đủ mà cần tiếp tục làm những công việc cần thiết tiếp theo để có nhiều doanh nghiệp đầu tư vào Thái Bình.

Một lần nữa, Thủ tướng nhấn mạnh muốn đột phá trong phát triển nông nghiệp thì cần sự kết hợp chặt chẽ hơn nữa của 5 nhà (nhà nước, nhà đầu tư, nhà nông, nhà khoa học và nhà băng). Với nhà băng, phải có lãi suất phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân, doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp.

Cần chú trọng khuyến khích, hỗ trợ tạo điều kiện cho hoạt động khởi nghiệp của thanh niên nông thôn.

Muốn có khởi nghiệp tốt, thu hút nhiều vốn đầu tư thì Thái Bình phải tập trung cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, xây dựng chính quyền đối thoại. Vì vậy, phải đổi mới chính mình, phải “3 cùng” với doanh nghiệp, hợp tác xã và người nông dân. Phấn đấu đến năm 2020, nằm trong 15 tỉnh, thành phố dẫn đầu về xếp hạng PCI.

Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Ba bên cùng thắng

Với nhà đầu tư, doanh nghiệp, Thủ tướng đề nghị cần có chiến lược kinh doanh lâu dài, đúng cam kết, đúng tiến độ, thực tâm hình thành mối quan hệ bình đẳng, cùng thắng với nông dân và các bên trong chuỗi giá trị sản xuất. Tập trung đầu tư các dự án sản xuất theo chuỗi khép kín từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ sản phẩm, đặc biệt chú trọng chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm. Thống nhất quan điểm 3 bên (nhà đầu tư, nhà nước và người dân) cùng thắng trong hoạt động kinh doanh.

Các nhà đầu tư có trách nhiệm bảo vệ môi trường, trách nhiệm với xã hội và cộng đồng, bảo đảm phát triển bền vững. Xây dựng môi trường lao động an toàn, thân thiện, hài hòa. “Đến Thái Bình người ta khen về môi trường, cái đó mới đáng quý”, Thủ tướng bày tỏ.

Về phía Chính phủ, Thủ tướng nhấn mạnh sẽ tập trung làm thể chế, pháp luật, cải cách hành chính tốt hơn trong phạm vi quốc gia. “Những vướng mắc về thể chế, chính sách mà quý vị phản ánh, Thủ tướng lắng nghe để cùng Chính phủ xử lý các vấn đề đặt ra”, Thủ tướng khẳng định. Chính phủ tiếp tục giữ ổn định kinh tế vĩ mô, giữ môi trường kinh doanh lành mạnh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, giữ môi trường hòa bình, hữu nghị, hợp tác để phát triển.

Các bộ, ngành chức năng cần nghiên cứu, đề xuất với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung ngay, hoàn thiện những cơ chế, chính sách pháp luật để phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững, nhất là trong huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực nhằm phát triển nông nghiệp công nghệ cao, đồng thời tranh thủ hiệu quả sự hợp tác, hỗ trợ của cộng đồng các nhà tài trợ, nhà đầu tư trong và ngoài nước, tạo tiền đề cho Thái Bình tăng tốc phát triển.

Dẫn lời bài hát: “Ai đặt tên cho đất, Thái Bình tự bao giờ. Mà trong nắng trong mưa. Lúa vẫn lên xanh tốt. Mà trong bom trong đạn. Đất vẫn cứ sinh sôi”, Thủ tướng bày tỏ: Công sức của các thế hệ, người dân Thái Bình đã đưa vùng đất hoang sơ, ngập mặn thành miền đất đầy sức sống, làng xóm trù phú, dân đông vật thịnh, sớm đóng góp một vai trò, vị trí quan trọng trong quá trình dựng nước và giữ nước hết sức hào hùng. Người Thái Bình nổi tiếng là năng động, sáng tạo, chăm chỉ, chuyên cần, học giỏi, dám chấp nhận cái mới, đi tiên phong trong đổi mới.

Thủ tướng tin tưởng với nguồn lực, quyết tâm của cấp ủy, chính quyền, hỗ trợ của nhà đầu tư, Thái Bình sẽ tiếp tục phát huy mạnh mẽ tinh thần sáng tạo, đổi mới tư duy, cách nghĩ cách làm trong phát triển nông nghiệp, nông thôn của địa phương, góp phần thực hiện thắng lợi các chủ trương, chiến lược, chính sách của Đảng, Nhà nước để nông nghiệp, nông thôn, nông dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Tại Hội nghị đã diễn ra lễ trao các quyết định cho 33 dự án với tổng số vốn đăng ký lên đến 25.658 tỷ đồng; trong đó trao quyết định chủ trương đầu tư cho 11 dự án với số vốn đăng ký trên 2.016 tỷ đồng; trao quyết định chấp thuận nghiên cứu dự án đầu tư cho 19 dự án với số vốn đăng ký 20.925 tỷ đồng, chủ yếu để sản xuất sản phẩm nông nghiệp ứng dụng cao, nuôi trồng thủy hải sản…

Hội nghị cũng sẽ tiến hành trao giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho 3 dự án BT, BOT về xây dựng công trình đường giao thông với số vốn đăng ký 2.717 tỷ đồng.