Gỡ “điểm nghẽn” trong xử lý nợ xấu

Nợ xấu chiếu 2,56% dư nợ tín dụng

Sáng nay 22/5, báo cáo trước Quốc hội, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình cho biết, việc thực hiện Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD) giai đoạn 2011 - 2015 đã đạt được kết quả bước đầu, giữ vững an toàn hệ thống.

Theo đó, trong giai đoạn 2012 -2016, toàn hệ thống các TCTD đã xử lý được trên 610.000 tỷ đồng nợ xấu, trong đó, chủ yếu là do các TCTD tự xử lý chiếm 56%, còn lại là bán nợ (bao gồm bán cho VAMC và tổ chức, cá nhân khác) chiếm 44%. Tính đến 31/3/2017, tổng nợ xấu nội bảng hệ thống TCTD trên 160.000 tỷ đồng, tương được 2,56% tổng dư nợ tín dụng.

Tuy nhiên, Chính phủ nhìn nhận, việc triển khai phương án cơ cấu lại các TCTD yếu kém, xử lý nợ xấu và nợ đã bán cho VAMC còn nhiều khó khăn, năng lực quản trị điều hành của một số TCTD còn yếu, năng lực cạnh tranh còn thấp.

Chính phủ đã báo cáo Bộ Chính trị và đang chỉ đạo kiên quyết xử lý các TCTD yếu kém gắn với xử lý nợ xấu đảm bảo an toàn hệ thống. Ngay tại kỳ họp này (kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XIV), Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét thông qua Nghị quyết về xử lý nợ xấu và cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD.

Tính đến 31/3/2017, tổng nợ xấu nội bảng hệ thống TCTD trên 160.000 tỷ đồng, tương được 2,56% tổng dư nợ tín dụng.

Đề cập tới Luật sửa đổi một số điều của Luật các tổ chức tín dụng 2010 và Nghị quyết về xử lý nợ xấu nếu được Quốc hội thông qua, ông Nguyễn Toàn Thắng – Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết: Giai đoạn 2011 - 2015, hệ thống ngân hàng đã có sự nỗ lực lớn trong triển khai các giải pháp tái cơ cấu và xử lý nợ xấu. Nếu nhìn lại tình hình hiện nay so với 5 năm trước, hệ thống ngân hàng Việt Nam đã vượt qua giai đoạn khó khăn, các ngân hàng hoạt động ổn định, thanh khoản bảo đảm, tỷ lệ nợ xấu được kiểm soát, khống chế chặt chẽ, giảm lãi suất cho vay giúp doanh nghiệp phục hồi sản xuất, kinh doanh, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và bảo đảm an sinh xã hội.

Tuy vậy, quá trình xử lý nợ xấu vẫn gặp nhiều vướng mắc, vì nhiều lý do, trong đó có những vướng mắc về pháp lý liên quan đến các quy định của nhiều lĩnh vực khác nhau. Chính vì thế, Ngân hàng Nhà nước đã đề xuất với Chính phủ, Quốc hội ban hành Luật sửa đổi một số điều của Luật các tổ chức tín dụng (TCTD) 2010 và Nghị quyết về xử lý nợ xấu để đưa ra kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XIV giúp ngân hàng và doanh nghiệp đẩy nhanh quá trình xử lý nợ xấu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững.

Gỡ "điểm nghẽn" bằng cách nào?

Theo đó, "một trong những điểm mấu chốt để xử lý nợ xấu chính là phải xử lý được tài sản bảo đảm (TSBĐ). Nghị quyết của Quốc hội về xử lý nợ xấu sẽ giúp xử lý TSBĐ được nhanh, thuận lợi hơn", ông Thắng nói.

Tuy nhiên, theo ông Thắng, nhằm tạo thuận lợi trong việc xử lý nợ xấu phải để bên cho vay (TCTD) có quyền thu giữ TSBĐ khi bên vay vi phạm cam kết không trả được nợ; sau khi thu giữ TSBĐ, TCTD được bán TSBĐ theo giá thị trường, có thể thấp hơn giá trị sổ sách; TCTD chuyển nhượng, sang tên tài sản cho người mua; được ưu tiên thanh toán cho nghĩa vụ nợ; khi có tranh chấp khởi kiện ra tòa thì được giải quyết theo thủ tục rút gọn để rút ngắn quy trình, thủ tục tố tụng tại tòa án, giúp TCTD xử lý nhanh TSBĐ.

Đây là những tiền đề cần thiết để hình thành thị trường mua - bán nợ theo thông lệ quốc tế và giúp các tổ chức quản lý tài sản, các công ty xử lý nợ, bao gồm cả Công ty Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam (VAMC) có thể giải quyết nhanh chóng khối lượng nợ xấu đã mua từ các TCTD.

"Nợ xấu và xử lý nợ xấu không phải là vấn đề riêng của ngành ngân hàng, mà là của cả nền kinh tế, có nhiều tác động đến sự phát triển kinh tế - xã hội. Chính những vướng mắc về quy định pháp luật đã dẫn đến việc phối hợp chưa đồng bộ giữa các ngành, các cấp, gây chậm trễ, khó khăn cho quá trình xử lý nợ xấu, đặc biệt là xử lý TSBĐ.

Khi Nghị quyết về xử lý nợ xấu được Quốc hội thông qua, trong đó quy định rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành, các cấp chính quyền, tôi tin rằng trong thời gian tới sẽ có sự phối hợp đồng bộ, thông suốt hơn giữa các ngành, các cấp từ trung ương đến địa phương với ngành ngân hàng, giúp thúc đẩy việc xử lý nợ xấu được nhanh hơn, triệt để hơn, đạt được yêu cầu Đảng, Quốc hội, Chính phủ đề ra", ông Thắng cho hay.