Tổng thống Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ cân nhắc thành lập “khu an ninh” ở Syria

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và người đồng cấp Mỹ Donald Trump đã có cuộc điện đàm thảo luận với nhau về tình hình ở phía bắc Syria trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa 2 quốc gia về số phận của lực lượng người Kurd ở Syria.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan. Ảnh: AP

Cuộc thảo luận ngày 14/1 diễn ra 1 ngày sau khi Tổng thống Trump đe dọa trên Twitter rằng ông sẽ "hủy hoại" nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ nếu Ankara tấn công các tay súng người Kurd được Mỹ hậu thuẫn. Lực lượng người Kurd chính là đồng minh của Washington trong cuộc chiến chống IS.

Cuộc đấu khẩu giữa hai đồng minh NATO xảy ra sau khi Tổng thống Trump có quyết định bất ngờ với tuyên bố rút quân khỏi Syria, để lại lực lượng dân quân người Kurd đối diện với những mối đe dọa từ một cuộc tấn công có thể xảy ra của Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong một tuyên bố, Tổng thống Erdogan đã nói với ông Trump rằng ông không có vấn đề gì với người Kurd ở Syria và Ankara chỉ tìm cách tiêu diệt các nhóm vũ trang đe dọa đến an ninh quốc gia của Thổ Nhĩ Kỳ.

Hai nhà lãnh đạo cũng "thảo luận về ý tưởng thành lập một khu vực an ninh ở phía bắc Syria", tuyên bố này cho biết thêm.

Ông Trump đã xác nhận điều này trong một tweet sau đó, nhưng đã gọi khu vực này bằng một cái tên khác là "khu vực an toàn".

Tổng thống Mỹ không đưa ra bất kỳ thông tin chi tiết nào về đề xuất khu vực an toàn nhưng Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã khẳng định Washington muốn đảm bảo an ninh cho các lực lượng chống IS và ngăn cản bất cứ cuộc tấn công nào vào Thổ Nhĩ Kỳ từ Syria.

Thư ký Báo chí Nhà Trắng Sarah Sanders cũng cho biết: "Tổng thống đã thể hiện mong muốn cùng hợp tác để giải quyết những lo ngại về an ninh của Thổ Nhĩ Kỳ ở đông bắc Syria, đồng thời nhấn mạnh một điều quan trọng với Mỹ là Ankara không được tấn công người Kurd và Lực lượng Dân chủ Syria đã sát cánh cùng Mỹ trong việc đánh bại IS".

Theo Nhà Trắng, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Joseph Dunford sẽ gặp người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Yasar Guler ngày 15/1 cho các cuộc tham vấn sâu rộng hơn.

Ankara luôn coi Các đơn vị Bảo vệ Nhân dân Syria của người Kurd (YPG) do Mỹ ủng hộ và một nhánh của nó là Đảng Liên minh Dân chủ người Kurd (PYD) là những "nhóm khủng bố" có liên hệ vởi Đảng Nhân dân người Kurd (PKK) bị cấm hoạt động ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong nhiều tuần qua, Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định sẽ tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào YPG và chỉ trích Mỹ về mối quan hệ quân sự giữa Washington và các tay súng người Kurd.

Trong khi đó, chính quyền Tổng thống Trump kiên quyết bảo vệ mối quan hệ với YPG và ngày 15/1, ông Trump khẳng định sẽ "hủy hoại” nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ" nếu quốc gia này nhắm vào lực lượng người Kurd ở Syria.

Đáp lại, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu đã khẳng định: "Chúng tôi không sợ và sẽ không e ngại bất kỳ sự đe dọa nào", đồng thời cho biết thêm "những đe dọa kinh tế chống lại Thổ Nhĩ Kỳ sẽ chẳng đi đến đâu".

Ông Yasin Aktay, một cố vấn của Tổng thống Erdogan đã gọi Mỹ là một "đối tác không đáng tin cậy":

"Các vấn đề và hiểu lầm giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ là kết quả từ những bối rối và bất đồng giữa các chủ thể ở nhiều cấp khác nhau trong chính quyền Mỹ", ông Yasin Aktay nhận định với trang Al Jazeera.

Hãng thông tấn Thổ Nhĩ Kỳ Anadolu cho biết hai nhà lãnh đạo Mỹ - Thổ cũng đã thảo luận về việc cần thiết trong quá trình hoàn thiện lộ trình liên quan đến thị trấn Manbij ở Syria nhằm tránh các trở ngại ngăn cản việc rút quân theo kế hoạch của Mỹ.

Quân đội Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu các cuộc tuần tra chung ở Manbij ngày 1/11/2018 như một phần của một thỏa thuận, tập trung vào việc rút quân của các tay súng YPG để đảm bảo sự ổn định trong khu vực.

Tháng 12/2018, Tổng thống Trump đã tuyên bố Mỹ sẽ rút quân khỏi Syria và khẳng định IS đã bị đánh bại nhưng thời hạn cụ thể của quá trình này vẫn còn mơ hồ.

Tuy nhiên, Pháp, Anh và các nhóm vũ trang địa phương cảnh báo rằng IS vẫn chưa hoàn toàn bị đánh bại./.