72 năm trôi qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, BTTM luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, nhân dân, quân đội giao phó. BTTM đã vượt qua muôn vàn gian khó, xây dựng cơ quan ngày càng vững mạnh, trở thành cơ quan đầu não trong tham mưu chiến lược cho Đảng, Nhà nước và Quân đội nhân dân Việt Nam lãnh đạo toàn dân, chỉ đạo toàn quân đấu tranh giành thắng lợi trong các cuộc chiến tranh giải phóng và bảo vệ Tổ quốc. Những nỗ lực không mệt mỏi của cán bộ, chiến sĩ BTTM trong suốt 72 năm qua đã xây đắp nên truyền thống “Trung thành-mưu lược; Tận tụy-sáng tạo; Đoàn kết-hiệp đồng; Quyết chiến-quyết thắng”.

Trung tướng Phan Văn Giang với cán bộ, giảng viên, học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 (tháng 9-2016). Ảnh: TRỌNG HẢI

Nhìn lại chặng đường đã qua, chúng ta có thể thấy, trong chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp, BTTM vừa tập trung củng cố, xây dựng cơ quan, vừa làm tròn vai trò của cơ quan tham mưu chiến lược, tham mưu cho Đảng lãnh đạo toàn dân kháng chiến, xây dựng quân đội. BTTM đã trực tiếp nghiên cứu chiến trường, đề xuất phương pháp tác chiến chiến lược, từng bước đánh bại quân Pháp trên các chiến trường. Trải qua các chiến dịch lớn, như: Việt Bắc Thu-Đông (1947); Biên giới (1950); Hòa Bình (1951); Tây Bắc (1952), Chiến cục Đông-Xuân 1953-1954 mà đỉnh cao là Chiến dịch Điện Biên Phủ, BTTM đã cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Cũng trải qua chín năm kháng chiến, dưới sự chỉ đạo của BTTM, Quân đội ta đã được xây dựng theo hướng chính quy, các đơn vị phát triển từ cấp trung đoàn, tiểu đoàn lên đến các đại đoàn, có thể hoàn thành một chiến dịch trên một hướng chiến trường. Lực lượng dân quân, du kích cũng được phát triển rộng khắp, trình độ tác chiến không ngừng được nâng lên.

Bước sang cuộc kháng chiến chống Mỹ, BTTM đã trưởng thành, lớn mạnh về nhiều mặt, kinh nghiệm chỉ đạo tác chiến chiến lược cũng dày dặn hơn. Đây là cuộc đọ sức với đế quốc Mỹ-một đội quân nhà nghề, có tiềm lực quân sự mạnh, hệ thống vũ khí trang bị hiện đại hơn ta nhiều lần. BTTM càng tỏ rõ bản lĩnh, trí tuệ, tài thao lược trong tổ chức, chỉ huy, chỉ đạo, giúp Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng luôn bám sát thực tiễn, có đường lối chỉ đạo đúng đắn, để đưa cuộc kháng chiến đến thắng lợi hoàn toàn. Ở thời kỳ này, trên cơ sở thực tiễn của cuộc chiến tranh, BTTM đã tập trung vào xây dựng LLVT với 3 thứ quân ở cả hai miền Nam-Bắc; tổ chức xây dựng các quân chủng, binh chủng, sư đoàn, quân đoàn cơ động chiến lược. Vì vậy, đến giai đoạn cuối của cuộc kháng chiến, Quân đội ta đã có một lực lượng hùng hậu với đầy đủ các quân, binh chủng, được trang bị vũ khí, khí tài hiện đại.

Trong chỉ đạo tác chiến, BTTM đã tích cực nghiên cứu chiến trường, vừa chỉ đạo các đơn vị đánh thắng các cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ra miền Bắc, đồng thời đánh bại các chiến lược chiến tranh của địch ở miền Nam. Sự thất bại trong các nỗ lực chiến tranh đã buộc đế quốc Mỹ phải ký Hiệp định Pa-ri vào tháng 1-1973 và rút khỏi miền Nam Việt Nam, mở ra cho chúng ta cơ hội lớn để giải phóng miền Nam. Nắm bắt thời cơ đó, Trung ương Đảng và Bộ Chính trị đã giao cho BTTM nghiên cứu kế hoạch giải phóng miền Nam trong hai năm 1975-1976, nếu thời cơ đến thì giải phóng miền Nam ngay trong năm 1975. Thực hiện chỉ thị của Trung ương Đảng và Bộ Chính trị, hàng trăm cán bộ của BTTM được tăng cường vào các chiến trường giúp các đơn vị tạo lực, tạo thế, hình thành nên thế trận “căng địch ra mà đánh, trói địch lại mà diệt”, sử dụng sức mạnh của các binh đoàn chủ lực cơ động, đánh địch trong thế trận chiến tranh nhân dân được xây dựng ở trình độ cao. Kết quả từ đòn tác chiến chiến lược trên Tây Nguyên tháng 3-1975 đã làm cho thế phòng thủ của quân ngụy Sài Gòn rung chuyển, cộng với các đòn đánh liên tục của các quân đoàn chủ lực tại Huế, Đà Nẵng đã làm cho hệ thống phòng thủ của quân ngụy sụp đổ như một hiệu ứng dây chuyền. Nắm chắc thời cơ, BTTM đề xuất chuyển từ tiến công chiến lược sang cuộc Tổng tiến công và nổi dậy trên toàn miền Nam, và chúng ta đã hoàn thành sự nghiệp giải phóng hoàn toàn miền Nam thống đất nước vào ngày 30-4-1975.

Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước kết thúc đã đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc của BTTM và công tác tham mưu tác chiến chiến lược. Đồng thời thể hiện rõ tài mưu lược, khả năng nắm chắc tình hình, đánh giá đúng tình hình địch-ta, nhận rõ thời cơ chiến lược để giúp Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng ra các quyết sách phù hợp, giành thắng lợi trong cuộc kháng chiến, BTTM đã góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân thực hiện được mong ước của Chủ tịch Hồ Chí Minh là “Đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào” để đồng bào hai miền Nam-Bắc đời đời được sum họp một nhà.

Từ sau cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, BTTM tiếp tục làm tốt vai trò tham mưu giúp Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng lãnh đạo toàn quân, toàn dân ta tiến hành thắng lợi các cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và bảo vệ biên giới phía Bắc, làm nhiệm vụ quốc tế tại Campuchia, xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên vững mạnh, đủ khả năng đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Những năm gần đây, BTTM đã tập trung làm tốt công tác dự báo tình hình, chỉ đạo các đơn vị trong toàn quân duy trì nghiêm chế độ sẵn sàng chiến đấu, nắm chắc tình hình vùng trời, vùng biển, biên giới và địa bàn trọng điểm, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống. BTTM đã kịp thời đề xuất với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, đề xuất với Đảng, Nhà nước xử lý tốt các tình huống phức tạp về quốc phòng, an ninh. Chỉ đạo các đơn vị sẵn sàng chiến đấu, tham gia bảo vệ thành công các sự kiện lớn của đất nước, các sự kiện quốc tế diễn ra trên đất nước ta, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Công tác sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị trong toàn quân đã bảo đảm cho chúng ta giữ vững chủ quyền trên không, trên bộ, trên biển.

BTTM cũng đã tập trung chỉ đạo toàn quân tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013-2020 và những năm tiếp theo”. Với nhiều giải pháp khoa học và đồng bộ được thực hiện tích cực từ BTTM tới các đơn vị cơ sở nên công tác huấn luyện của các đơn vị trong toàn quân đã đi vào nền nếp và có những tiến bộ rõ rệt. Năng lực chỉ huy tham mưu, trình độ tổng hợp của các đơn vị không ngừng được nâng lên, nhất là các đơn vị có trang bị vũ khí, khí tài hiện đại đã nhanh chóng làm chủ vũ khí trang bị, sử dụng hiệu quả vào nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu. Đội ngũ cán bộ chủ trì từ cấp chiến thuật đến chiến dịch, chiến lược được bồi dưỡng, rèn luyện thường xuyên, liên tục trong thực tiễn, nên hầu hết có đủ năng lực để hoàn thành tốt nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ huy đơn vị.

Trong công tác xây dựng lực lượng, BTTM đã tích cực nghiên cứu, tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng hoàn chỉnh việc tổng kết thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của Bộ Chính trị về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2015, đồng thời xây dựng Đề án về điều chỉnh tổ chức quân đội giai đoạn 2016-2021 và những năm tiếp theo. Chỉ đạo các cơ quan, đơn vị không ngừng hoàn thiện hệ thống văn bản pháp quy trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng, trong đó đang tập trung hoàn thiện văn bản dự thảo Luật Quốc phòng sửa đổi bổ sung, bảo đảm cho Quân đội ta luôn được xây dựng đúng với đường lối lãnh đạo của Đảng, đúng quy định của Hiến pháp và pháp luật, đồng thời làm cơ sở để chỉ đạo các đơn vị, địa phương thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Các nhiệm vụ về giáo dục đào tạo, cứu hộ, cứu nạn, đối ngoại quốc phòng v.v.. đều được BTTM chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện có hiệu quả.

Hiện nay, tình hình thế giới và khu vực luôn có những diễn biến phức tạp, khó lường, vì vậy việc xây dựng một cơ quan tham mưu chiến lược luôn vững mạnh, nhạy bén, có đủ tài trí để tham mưu cho Đảng, Nhà nước, quân đội về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới là một vấn đề cấp thiết và đặc biệt quan trọng. Hơn lúc nào hết, mọi cán bộ, công nhân viên, chiến sĩ của BTTM luôn nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình để từng bước phấn đấu, vươn lên, đáp ứng niềm tin cậy của Đảng, Nhà nước, quân đội và nhân dân. Để làm được điều đó, mọi cơ quan, đơn vị, mọi cán bộ, chiến sĩ trong BTTM cần phải thực hiện tốt các vấn đề sau:

Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng về quân sự, quốc phòng, nghị quyết của Quân ủy Trung ương, giữ vững và không ngừng nâng tầm tham mưu chiến lược, chỉ huy thống nhất của BTTM. Đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, xuyên suốt, bảo đảm cho sự lãnh đạo của Đảng đối với BTTM luôn vững chắc. Cụ thể hóa vấn đề này, mọi cơ quan, đơn vị thuộc BTTM phải quán triệt sâu kỹ Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ X, nhất là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; các nghị quyết của Quân ủy Trung ương, chỉ thị của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, để từ đó đưa ra những dự báo chiến lược về tình hình thế giới, khu vực; xu hướng vận động trong các mối quan hệ quốc tế, chiến lược của các nước có liên quan đến quốc phòng, an ninh của nước ta, nhằm tham mưu chính xác cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng trong xử lý các tình huống, kiên quyết không để bị động, bất ngờ về chiến lược.

Hai là, tập trung chỉ đạo toàn quân thực hiện tốt nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, nhiệm vụ huấn luyện, xây dựng lực lượng, bảo đảm không ngừng nâng cao trình độ tổng hợp, sức chiến đấu của các đơn vị. Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của BTTM, do đó các cơ quan, đơn vị cần phải tích cực nghiên cứu, nắm chắc tình hình, kịp thời đề xuất các giải pháp, nhằm khắc phục những bất cập trong quá trình thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Trước mắt cần tập trung bảo đảm đầy đủ cơ sở vật chất, thao trường bãi tập cho các đơn vị trong toàn quân, nhất là đồng bộ các trường bắn của cả bộ binh và quân, binh chủng, tạo điều kiện cho các đơn vị nâng cao chất lượng huấn luyện. Tích cực nghiên cứu, từng bước đổi mới vũ khí trang bị, ưu tiên cho các đơn vị làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, các đơn vị được xác định tiến thẳng lên hiện đại theo tinh thần nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng, bảo đảm cho các đơn vị có đủ năng lực tác chiến khi có tình huống xảy ra. Bên cạnh đó cần tiếp tục nghiên cứu, điều chỉnh tổ chức biên chế, điều chỉnh thế bố trí chiến lược, nhằm tạo ra một thế trận quân sự, quốc phòng vừa toàn diện, vừa có chiều sâu, chú trọng các địa bàn biên giới, hải đảo, các địa bàn chiến lược. Tập trung chỉ đạo các đơn vị, địa phương thực hiện tốt việc xây dựng, quản lý, huấn luyện lực lượng dự bị động viên, dân quân tự vệ, bảo đảm cho lực lượng này luôn giữ vững vai trò nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ở cơ sở.

Ba là, tập trung xây dựng Đảng bộ BTTM-Cơ quan Bộ Quốc phòng luôn trong sạch, vững mạnh (TSVM), xây dựng đội ngũ cán bộ BTTM có bản lĩnh chính trị vững vàng, trí tuệ, mưu lược, luôn trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân. Việc xây dựng các tổ chức Đảng trong BTTM TSVM có ý nghĩa rất quan trọng trong việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với BTTM. Vì vậy việc xây dựng các tổ chức Đảng TSVM phải hướng vào nâng cao năng lực, sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở Đảng từ cấp chi bộ trở lên, gắn với xây dựng các cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện. Trong xây dựng Đảng, phải coi trọng nguyên tắc tập trung dân chủ, lấy sự đoàn kết, nhất trí trong các tổ chức cơ sở Đảng làm tiêu chí để xây dựng. Các tổ chức cơ sở Đảng trong BTTM phải đẩy mạnh hơn nữa việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”; đồng thời tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) và Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII).

Sinh thời Bác Hồ từng nói “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”(1), vì vậy đối với BTTM-cơ quan tham mưu chiến lược của Đảng, việc xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực, tài trí là một tất yếu khách quan. Trong thời gian tới, BTTM tiếp tục kiện toàn đội ngũ cán bộ tham mưu chiến lược, bảo đảm đủ về số lượng, có cơ cấu hợp lý, đồng thời có đội ngũ cán bộ kế cận, kế tiếp. Việc đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện cán bộ cần được đẩy mạnh hơn nữa, bảo đảm cho cán bộ vừa có trình độ lý luận sâu sắc, vừa có kiến thức thực tiễn phong phú. Đội ngũ cán bộ của BTTM phải đáp ứng được yêu cầu cao về phẩm chất, đạo đức; có năng lực, tác phong công tác khoa học, có tính kỷ luật cao trong thực hiện nhiệm vụ.

Bốn là, làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, giữ gìn bí mật quân sự. Đây là một chức năng quan trọng đối với một cơ quan cơ mật như BTTM. Thực hiện tốt vấn đề này sẽ bảo đảm cho BTTM phát hiện và ngăn chặn kịp thời những quan điểm, tư tưởng sai trái, những biểu hiện vi phạm pháp luật, kỷ luật quân đội của cán bộ, đảng viên.

Trải qua 72 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, BTTM luôn giữ vững vai trò là một cơ quan tham mưu chiến lược của Đảng. BTTM đã cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân viết nên những trang sử mới cho dân tộc. Trong suốt hành trình của mình, BTTM luôn thực hiện tốt lời căn dặn của Bác Hồ “BTTM là cơ quan tham mưu quân sự cơ mật của đoàn thể, là cơ quan đầu não của quân đội, có nhiệm vụ tổ chức huấn luyện cho giỏi, tổ chức nắm địch, nắm ta rõ ràng; bày mưu kế khôn khéo; tổ chức chỉ huy thông suốt, bí mật, nhanh chóng, kịp thời, chính xác để đánh thắng mọi kẻ thù, bảo vệ cách mạng”(2). Cho đến hôm nay và mai sau, mọi cán bộ, chiến sĩ trong BTTM vẫn khắc ghi lời căn dặn ấy, tiếp tục phấn đấu xây dựng cơ quan BTTM vững mạnh, xứng đáng với niềm tin cậy của Đảng, Nhà nước, quân đội và nhân dân.