Mỹ tăng bảo hộ, xuất khẩu của Việt Nam sẽ thiệt hại lớn?

Trong bài viết mới đây, Bloomberg dẫn trường hợp của doanh nghiệp Phú Tài, một công ty chuyên sản xuất đồ nội thất và xuất khẩu cho các đại lý của chuỗi bán lẻ Wal-mart lớn nhất nước Mỹ.

Doanh nghiệp Phú Tài có 40% doanh số xuất phát từ Mỹ (Ảnh minh họa: KT)

"Đòn" giáng mạnh đến sản xuất trong nước

Từ giày dép đến nội thất, Mỹ là thị trường xuất khẩu số 1 của Việt Nam. Vì vậy, chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch của Tổng thống Donald Trump có thể là một đòn giáng mạnh vào ngành sản xuất Việt Nam.

Bloomberg nhận định, có đến 40% doanh thu của công ty Phú Tài phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Nếu Mỹ đánh thuế tăng lên, những bộ bàn ăn hay ghế ngồi ngoài trời của Phú Tài sẽ trở nên quá đắt đỏ.

Từ việc áp đặt hệ thống thuế biên giới (border tax) cho tới thuế suất cao hơn, việc khởi động lại mối quan hệ thương mại của Mỹ đang đẩy nền kinh tế Việt Nam rơi vào tình thế khó khăn.

Với chính sách thuế biên giới của Mỹ nhằm đánh thuế cao đối với các mặt hàng nhập khẩu vào nước này, nền kinh tế nhỏ của Việt Nam rất dễ gặp rủi ro.

Bloomberg dẫn lời ông Nguyễn Sỹ Hoè, Phó Tổng Giám đốc của Phú Tài cho biết,nếu chủ nghĩa bảo hộ dâng lên ở Mỹ, các nước dựa vào xuất khẩu như Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng đáng kể.

Với 1/5 lượng hàng xuất sang Mỹ, Việt Nam là một trong số ít quốc gia châu Á coi Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn hơn Trung Quốc. Tuy nhiên, thặng dư thương mại 32 tỷ USD với Mỹ có thể đặt Việt Nam vào tầm ngắm của Nhà Trắng sau khi ông Trump ra lệnh tiến hành một nghiên cứu về việc "lạm dụng thương mại" gây ra thâm hụt của nước này.

Lượng hàng nhập khẩu từ Việt Nam của Mỹ liên tục tăng lên trong những năm gần đây (cột màu xanh là xuất khẩu của Mỹ vào Việt Nam, cột màu đỏ là nhập khẩu và cột màu đen là thâm hụt thương mại của Mỹ)

Chuyên gia kinh tế Santitarn Sathirathai và Michael Wan của Credit Suisse đánh giá, mức thuế nhập khẩu cao hơn của Mỹ sẽ làm GDP của Việt Nam giảm 0,9% - tác động tiêu cực nhất trong các nước châu Á.

"Nếu Mỹ tạo ra một làn sóng bảo hộ mới, Việt Nam sẽ rất dễ bị tổn thương", Alexander Vuving, nhà phân tích chính trị Việt Nam tại Trung tâm Nghiên cứu An ninh Châu Á - Thái Bình Dương ở Hawaii cho biết.

Tuyên bố từ phía Mỹ gây ra nhiều lo ngại trong bối cảnh các tập đoàn lớn như Samsung, Intel và LG đang chuyển các nhà máy từ Trung Quốc sang Việt Nam trong những năm gần đây do chi phí tăng và lực lượng lao động thu hẹp lại.

Xuất khẩu của Việt Nam tăng lên mức kỷ lục 177 tỷ USD vào năm ngoái, với thị trường Mỹ chiếm khoảng 42 tỷ USD - tăng hơn gấp đôi so với 5 năm trước. Điện thoại di động và phụ tùng chiếm nhiều nhất trong tổng lượng hàng, khoảng 27%.

Việc Mỹ đe dọa áp đặt hàng rào thuế quan cũng gây ảnh hưởng đến các công ty của Việt Nam. Cụ thể, công ty cổ phần dụng cụ thể thao Delta Sport (Thanh Hoá) giảm 20% số đơn đặt hàng trang phục thể thao từ Mỹ trong quý I.

Năm ngoái, thị trường Mỹ chiếm khoảng 40% xuất khẩu của Delta Sport, tương đương 30 triệu USD doanh thu. Khách hàng bao gồm chuỗi siêu thị Wal-Mart và Mizuno.

Tiếp tục khơi thông thị trường

Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP có thể mang lại lợi ích cho Việt Nam bằng cách giảm hoặc thậm chí xóa bỏ thuế nhập khẩu của Mỹ trong một số trường hợp. Sau khi cường quốc này rút khỏi TPP, Việt Nam đang chuyển sang kế hoạch B.

Các thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, trong đó dẫn đầu là Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc...

Chính phủ từng tuyên bố sẽ thúc đẩy thay đổi cơ cấu nền kinh tế theo yêu cầu của thỏa thuận, bao gồm cải cách doanh nghiệp nhà nước và tăng cường việc thực thi bảo vệ sở hữu trí tuệ. Bên cạnh đó, các ngành như nông nghiệp và sản xuất cũng sẽ được cải thiện để nâng cao hiệu quả và chất lượng sản phẩm.

Mới đây, Bộ Khoa học và Công nghệ vừa tổ chức một chuyến đi sang Mỹ để các doanh nghiệp trong nước có cơ hội gặp gỡ các khách hàng tiềm năng. Ngoài ra, Chính phủ cũng đang tích cực giúp đỡ các doanh nghiệp quảng bá sản phẩm.

Bloomberg dẫn lời Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Việt Thanh cho biết:

Trong môi trường hiện nay, điều quan trọng là doanh nghiệp trong nước phải cải thiện khả năng cạnh tranh.

Ông Michael Michalak, Giám đốc điều hành khu vực của Hội đồng Kinh doanh ASEAN - Mỹ kiêm cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam nói cho rằng, Việt Nam sẽ tìm cách để duy trì TPP ngay cả khi không có sự tham gia của Mỹ.

Một giải pháp thay thế sẽ là các thỏa thuận song phương hoặc thỏa thuận nhóm với các nước láng giềng và các nước Mỹ Latinh trên cơ sở các cuộc đàm phán trước đó, vị cựu Đại sứ cho hay./.