Sau gần 3 năm thực hiện (từ tháng 5-2014) TTBPĐT đã mang lại kết quả không chỉ giúp BĐBP làm tốt công tác quản lý, kiểm soát xuất nhập cảnh mà còn góp phần giải “bài toán” về thời gian, cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả kinh tế cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, để quá trình thực hiện nghiêm túc, bảo đảm chặt chẽ an ninh quốc gia… đòi hỏi những nỗ lực từ nhiều phía.

Chưa đến 10 giờ, anh Nguyễn Văn Hải, Đại lý viên Công ty TNHH vận tải biển Long Thanh đã hoàn tất thủ tục kê khai đón tàu khách nhập cảnh tại cảng biển Hải Phòng. Phấn khởi, anh Nguyễn Văn Hải cho biết: "Chưa đầy 1 giờ đồng hồ tôi đã làm xong thủ tục đón tàu vào cảng; so với trước, thời gian được rút ngắn tới 5-6 giờ. Các bước làm thủ tục kê khai nhanh gọn, chặt chẽ, thuận tiện cho chúng tôi rất nhiều. Nếu làm theo quy trình cũ, chắc phải đến chiều chúng tôi mới hoàn tất thủ tục để tàu cập cảng...".

Cũng nói đến sự thuận tiện việc áp dụng thủ tục điện tử, anh Đặng Tuấn Long, Giám đốc Công ty TNHH hàng hải Minh Long cho biết: “Trước đây, mỗi khi tàu nước ngoài vào cảng, chúng tôi phải mang toàn bộ hồ sơ của tàu đến Biên phòng Cửa khẩu (BPCK) cảng Hải Phòng khai báo. Vì vậy, riêng việc đi lại cũng tốn của chúng tôi khá nhiều thời gian. Đến nay, thủ tục được khai báo qua thư điện tử, khi tàu nước ngoài đang hành trình vào cảng, họ gửi thư điện tử thông báo cho đại lý tàu biển, chúng tôi tiếp tục gửi thư này tới BPCK cảng để làm thủ tục. Theo đó, khi tàu đến, mọi thủ tục đã hoàn tất, hành khách có thể nhận luôn được giấy lên bờ, rất nhanh, gọn và thuận tiện”.

Kiểm soát và giải quyết thủ tục hành chính tại Biên phòng cửa khẩu Cảng Hải Phòng. Ảnh minh họa: Nguồn: haiphong.gov.vn.

Đối với tàu hàng, cũng với cách làm này, việc khai báo thủ tục xuất nhập cảnh qua cổng thông tin điện tử biên phòng được hoàn thành nhanh chóng. Vì vậy, khi tàu cập cảng có thể bốc dỡ hàng hóa được ngay, rút ngắn thời gian neo đậu, giảm chi phí cho các doanh nghiệp. Theo Thiếu tá Đào Quang Tiến, Đội trưởng Đội thủ tục BPCK cảng Hải Phòng, thì trước đây, khi chưa thực hiện cổng thông tin điện tử biên phòng, việc tiến hành quy trình thủ tục xuất nhập cảnh cho một con tàu ra vào cảng rất phức tạp, phải qua nhiều bước, nhiều loại giấy tờ. Các đại lý hàng hải sau khi tàu vào cảng phải xuất trình 27 loại giấy tờ và nộp 36 loại giấy tờ cho các cơ quan chức năng, kê khai và niêm phong 16 loại dụng cụ cấm dùng tại cảng. Mặt khác, để làm thủ tục cho một con tàu, phải thành lập đoàn công tác gồm các thành viên thuộc cơ quan quản lý nhà nước theo quy định: Cảng vụ, hải quan, biên phòng, kiểm dịch y tế. Đối với thủ tục biên phòng, việc kiểm tra giấy tờ và kiểm soát người, phương tiện diễn ra nhiều nơi, nhiều lúc, mất nhiều thời gian, gây phiền hà, phức tạp, hạn chế hoạt động lưu thông qua cảng… Bây giờ, áp dụng TTBPĐT, người làm thủ tục chỉ cần gửi tờ khai 8 giờ trước khi tàu cập cảng, còn BPCK cảng sẽ phải trả kết quả trong vòng một giờ sau khi nhận được khai báo. Như vậy, trước khi tàu cập cảng, mọi thủ tục đã hoàn thành, giúp tiết kiệm được từ 7 đến 10 giờ so với thời gian làm thủ tục trước đây. Bên cạnh đó, TTBPĐT còn góp phần đẩy nhanh tiến độ xếp dỡ hàng hóa tại cảng biển, tránh ách tắc, lãng phí, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp cảng khai thác hiệu quả năng lực cảng.

Trao đổi với chúng tôi, Thượng tá Lê Văn Độ, Chỉ huy trưởng BPCK cảng Hải Phòng cho biết: “Do những ưu việt của việc thực hiện TTBPĐT nên đã thu hút nhiều doanh nghiệp, đại lý hàng hải hưởng ứng và đăng ký tham gia". Tính đến nay, sau gần 3 năm thực hiện TTBPĐT cảng biển đã thực sự phát huy hiệu quả. 100% các đại lý hàng hải, chủ phương tiện tham gia thực hiện TTBPĐT cảng biển tại BPCK cảng đều đánh giá rất cao; đồng thời đề nghị Bộ Quốc phòng tiếp tục thực hiện phương thức làm thủ tục này và mở rộng triển khai trên các cảng biển toàn quốc.

Tuy nhiên, để TTBPĐT được triển khai đồng bộ tới tất cả cảng biển trên toàn quốc, rất nhiều ý kiến đồng tình cho rằng, máy móc cũng chỉ là công cụ hỗ trợ, con người mới là yếu tố quyết định. Vì vậy, yêu cầu đặt ra đối với đội ngũ làm công tác cửa khẩu đặc biệt quan trọng, nhất là yêu cầu về tính chuyên nghiệp, sự thành thạo về chuyên môn, tinh thông về nghiệp vụ, đồng thời phải có tinh thần trách nhiệm cao; biết sử dụng và làm chủ công nghệ thông tin, tiên tiến trong điều kiện Cổng thông tin điện tử biên phòng cảng biển kết nối cổng thông tin một cửa quốc gia. Yêu cầu nữa là có khả năng làm việc nhóm, cơ chế phối hợp giữa các ngành, các lực lượng cùng tham gia một cửa quốc gia.

Tìm hiểu quá trình thực hiện TTBPĐT tại cảng Hải Phòng cũng như tại một số cảng khác, có nảy sinh một số vướng mắc như: Số lượng đơn vị BPCK cảng tham gia với Cổng thông tin một cửa quốc gia còn ít; đối tượng áp dụng thủ tục chuyển cảng, tàu thuyền có tính chất đặc thù; thời hạn thực hiện, bổ sung, sửa chữa hồ sơ điện tử… cũng như một số lỗi kỹ thuật thuộc về hệ thống phần mềm Cổng thông tin điện tử biên phòng, đường truyền chưa ổn định… Bên cạnh đó, ở các khu vực cửa khẩu cảng biển còn lại, do chưa thực hiện TTBPĐT, nên thủ tục biên phòng còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu cải cách thủ tục hành chính; vẫn áp dụng thủ tục biên phòng qua hồ sơ giấy, gây chậm trễ về thời gian, tốn kém cho doanh nghiệp về chi phí đi lại.

Để công tác cải cách thủ tục hành chính cảng biển điện tử đạt hiệu quả cao, các đơn vị BPCK cần đề cao ý thức trách nhiệm, xác định rõ cải cách thủ tục hành chính là một trong những nhiệm vụ quan trọng; xây dựng quy định về kiểm tra tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính; khen thưởng xử phạt nghiêm minh đối với cá nhân trong thực hiện. Cùng với đó cần đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về chủ trương cải cách thủ tục hành chính của Nhà nước, công tác cải cách thủ tục hành chính của BPCK... góp phần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp cảng khai thác hiệu quả năng lực cảng biển, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế của đất nước./.