Facebook Zalo youtube Tiktok

Đi tìm những bí ẩn về quần thể Am Các trên núi cao

Xã hội
Với những chứng cứ phát hiện được, bước đầu, các nhà khoa học xác định vị thế của Am Các không chỉ là trung tâm Phật giáo mà còn là một danh lam thắng cảnh, có thể sánh cùng Tam Đảo, Sa Pa và Đà Lạt của Việt Nam. Tuy nhiên, lịch sử của chùa Am Các vẫn còn là một vấn đề bí ẩn cần được nghiên cứu, làm rõ.
aa

Bóng dáng của trung tâm Phật giáo xưa

Ngày 16/12, Trường Đại học Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) chủ trì, phối hợp với Viện Nghiên cứu Kinh thành (Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam) và Sở VH-TT&DL tổ chức công bố kết quả “Nghiên cứu giá trị lịch sử - văn hóa và đề xuất giải pháp bảo tồn, tôn tạo, phát huy di tích chùa Am Các trong phát triển kinh tế-xã hội tỉnh Thanh Hóa".

di tim nhung bi an ve quan the am cac tren nui cao
Công trình chùa được xây dựng mới trên nền móng cũ.

Chùa Am Các là di tích lịch sử văn hóa đã được xếp hạng cấp tỉnh năm 2013. Chùa tọa lạc trên sườn phía Đông, gần đỉnh cao nhất của núi Các. Phong cảnh thiên nhiên còn giữ vẻ hoang sơ và địa hình đa dạng, tạo nên vẻ đẹp kỳ thú.

Núi Các cao 500m so với mực nước biển. Đứng từ chùa Am Các vào những hôm trời trong, có thể phóng tầm mắt nhìn ra biển Đông, thấy rõ đảo Mê và con đường thiên lý phía trước chùa.

Năm 2018, các nhà khảo cổ đã mở 4 hố khai quật và 2 hố thám sát với tổng diện tích 542,99m2. Đây là cuộc khai quật đầu tiên tại địa điểm chùa Am Các.

di tim nhung bi an ve quan the am cac tren nui cao
Năm 2018, các nhà khảo cổ đã mở 4 hố khai quật và 2 hố thám sát với tổng diện tích 542,99m2. Đây là cuộc khai quật đầu tiên tại địa điểm chùa Am Các.

Căn cứ vào những hiện vật còn lại trong khu vực chùa Am Các. Đặc biệt là các di tích, di vật phát hiện trong các hố khai quật và thám sát năm 2018 đều ở vị trí các dấu tích nền móng kiến trúc của phế tích chùa Am Các xưa. Do đó, chắc hẳn chúng có liên quan đến cụm công trình kiến trúc Phật giáo như kết quả điều tra, thám sát và nghiên cứu trước.

Những kết quả nghiên cứu giúp chúng ta có thể hình dung được bóng dáng Am Các tự xưa hoành tráng, nguy nga và tôn nghiêm của một trung tâm tôn giáo lớn tọa lạc trên vùng núi cao phía Nam xứ Thanh.

di tim nhung bi an ve quan the am cac tren nui cao
Đây là cuộc khai quật đầu tiên tại địa điểm chùa Am Các.

Có một điều là không hiểu vì sao ở một nơi rừng núi, đường đi gập ghềnh trắc trở nhưng con người lúc đó lại chọn đất dựng chùa thờ Phật ở trên lưng chừng núi Am Các này, hẳn là có vị trí địa lý đắc địa như thế nào.

Qua điều tra, thám sát và nghiên cứu trước đây, còn những ý kiến khác nhau về niên đại các dấu vết kiến trúc hiện còn tại địa điểm chùa Am Các.

Từ việc khai quật trên 500m2, đã phát hiện được 7 di tích kiến trúc và 3 di tích lò nung. Căn cứ vào quy mô, kết cấu mặt bằng kiến trúc, kỹ thuật xây dựng và hiện vật thu được, chúng thuộc 2 thời kỳ khác nhau: Thời Trần (thế kỷ 14) và thời Lê Trung Hưng (thế kỷ 18).

di tim nhung bi an ve quan the am cac tren nui cao
Phong cảnh thiên nhiên còn giữ vẻ hoang sơ và địa hình đa dạng, tạo nên vẻ đẹp kỳ thú.

Trên mặt đất cũng như trong lòng đất khu vực này còn tiềm ẩn nhiều di tích, di vật quý có giá trị khoa học cao, phản ánh chính xác lịch sử khởi dựng, tồn tại và phát triển của di tích này. Am Các và vùng phụ cận hoàn toàn xứng đáng là Di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh cấp quốc gia.

Với điều kiện khí hậu hài hòa, thuận lợi, sự phát triển của rừng Các Sơn khá tốt, tạo nên vị thế của Am Các và Các Sơn không chỉ là trung tâm Phật giáo mà còn là một danh lam thắng cảnh, có thể sánh cùng Tam Đảo, Sa Pa và Đà Lạt của Việt Nam.

Bí ẩn về lịch sử ngôi chùa

Kết quả khảo sát, nghiên cứu ban đầu cho thấy, chùa Am Các là một quần thể di tích có thể được hình thành từ rất sớm. Đây là một quần thể danh thắng với nhiều yếu tố hợp lại mà không phải nơi nào cũng có được.

di tim nhung bi an ve quan the am cac tren nui cao
Nhiều bí ẩn về ngôi chùa vẫn chưa được giải mã.

Với các vòng tường thành bằng đá (Nội tự và Ngoại tự) còn lại và vị trí địa lý trên các tuyến đường giao thông thủy, bộ và đường biển, có thể vị trí chùa Am Các hiện nay là một tiền đồn từ thời Trần và là căn cứ phòng ngự quân sự của nhiều thời kỳ sau.

Chính vì vậy, ngoài yếu tố địa - văn hóa, chùa còn có yếu tố địa - chính trị, địa - quân sự, có thể kiểm soát con đường tiến quân truyền thống của giặc ngoại xâm nói chung. Trong lịch sử, đây cũng là con đường tiến quân của Champa ra quấy nhiễu Đại Việt. Tuy nhiên, qua thời gian với sự biến thiên của lịch sử, chùa Am Các đã bị phá hủy hoàn toàn.

di tim nhung bi an ve quan the am cac tren nui cao
di tim nhung bi an ve quan the am cac tren nui cao
Qúa trình khảo cổ đã phát hiện ra lò nung gạch, ngói trong khuôn viên di tích.

Theo PGS.TS Bùi Minh Trí, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh thành, qua tra cứu trong các thư tịch cổ, chỉ có thông tin về núi Am Các mà chưa tìm được tư liệu thành văn khẳng định một cách chắc chắn lịch sử xây dựng, thời gian tồn tại và vị trí của ngôi chùa này trong lịch sử.

Dấu vết các di tích kiến trúc xuất lộ trong các hố thám sát, đặc biệt là những di vật sưu tầm được trong các đợt khảo sát, qua giám định ban đầu có niên đại trải dài từ thời Trần (thế kỷ 14) đến thời Lê sơ (thế kỷ 15 - 16) và nhiều nhất là di vật thời Lê Trung Hưng (thế kỷ 18).

Tuy nhiên, để khẳng định chính xác niên đại của di tích, kết cấu mặt bằng kiến trúc và vị trí, vai trò của chùa Am Các thì những tư liệu trên chưa đủ cơ sở khoa học.

di tim nhung bi an ve quan the am cac tren nui cao
Các nhà nghiên cứu đang đi tìm những lời giải cho bí ẩn của ngôi chùa này.

Lịch sử của ngôi chùa vẫn còn là một vấn đề bí ẩn, cần được nghiên cứu, làm rõ. Tuy nhiên, có thể khẳng định chắc chắn rằng, di tích kiến trúc chùa Am Các là hiện hữu và có quy mô to lớn, với một lịch sử phát triển 4 - 5 thế kỷ. Do đó, dù ra đời vào thời điểm nào, thì đây vẫn là một trung tâm tôn giáo tín ngưỡng lớn, không chỉ cho Tĩnh Gia, Thanh Hóa mà với cả nước.

PGS. TS Trần Văn Thức, Hiệu trưởng Trường ĐH VH-TT&DL, cho biết: Tới đây, một đoàn cán bộ nghiên cứu sẽ đi Trung Quốc tra cứu thư tịch cổ để xác định chính xác niên đại và các giá trị lịch sử, văn hóa quan trọng khác của Am Các. Trên cơ sở đó, sẽ đề xuất các giải pháp để bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích.

di tim nhung bi an ve quan the am cac tren nui cao
Dù ra đời vào thời điểm nào, thì đây vẫn là một trung tâm tôn giáo tín ngưỡng lớn, không chỉ cho Tĩnh Gia, Thanh Hóa mà với cả nước.

Trước mắt, các nhà khoa học đã đề xuất tỉnh Thanh Hóa có phương án bảo vệ các hố khai quật. Đồng thời, tiếp tục quan tâm để mở tiếp một đợt khai quật nhằm đánh giá đầy đủ hơn giá trị lịch sử, văn hóa của khu di tích danh thắng Am Các.

​Được biết, hiện tại tỉnh Thanh Hóa đã đồng ý về chủ trương cho một doanh nghiệp khảo sát, lập quy hoạch khu vực núi Am Các để phát triển du lịch sinh thái.

Theo Duy Tuyên/ Dân trí

Tin mới hơn

Phát hiện mới về thời điểm con người xuất hiện ở Bắc Mỹ

Chuyển đổi số - động lực quan trọng để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới

Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số đã đề ra các chỉ tiêu cụ thể ưu tiên để thực hiện chủ đề chuyển đổi số năm 2024 “Phát triển kinh tế số với 4 trụ cột công nghiệp công nghệ thông tin, số hóa các ngành kinh tế, quản trị số, dữ liệu số - Động lực quan trọng cho phát triển kinh tế-xã hội nhanh và bền vững”.
Phát hiện mới về thời điểm con người xuất hiện ở Bắc Mỹ

Hôm nay, Hà Nội ô nhiễm không khí nghiêm trọng, xếp thứ hai toàn cầu

Theo ghi nhận của nhiều hệ thống quan trắc, sáng nay, Hà Nội ô nhiễm không khí nghiêm trọng với nhiều điểm đo ghi nhận ngưỡng đỏ (có hại cho sức khỏe mọi người).
Phát hiện mới về thời điểm con người xuất hiện ở Bắc Mỹ

Hơn 8.000 người diễn thực cảnh Ngày Giải phóng Thủ đô bên hồ Gươm

Lễ khai mạc “Ngày hội Văn hóa vì Hòa bình” kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô và 25 năm Hà Nội được vinh danh Thành phố vì hòa bình diễn ra tại Công viên Lý Thái Tổ, sáng 6/10.
Phát hiện mới về thời điểm con người xuất hiện ở Bắc Mỹ

Thủ tướng: Xóa hết nhà tạm, nhà dột nát để không ai bị bỏ lại phía sau trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Tối 5/10, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự Chương trình phát động hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước với chủ đề "Mái ấm cho đồng bào tôi".
Phát hiện mới về thời điểm con người xuất hiện ở Bắc Mỹ

Tìm thấy thi thể nạn nhân mất tích trong vụ sạt lở tại Hà Giang

Trưa 30/9, lực lượng Công an tỉnh Hà Giang đã tìm thấy thi thể anh Tô Đình Điệp, 1 trong 4 nạn nhân mất tích trong vụ sạt lở đất thuộc địa phận thôn Nậm Buông, (xã Việt Vinh, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang).

Tin bài khác

Kỷ niệm 80 năm thành lập Quân đội Nhân dân: Không tổ chức diễu binh, diễu hành

Kỷ niệm 80 năm thành lập Quân đội Nhân dân: Không tổ chức diễu binh, diễu hành

Bộ Quốc phòng quyết định không tổ chức diễu binh, diễu hành trong Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam và 35 năm Ngày hội Quốc phòng Toàn dân.
Tán thành phương án nghỉ 9 ngày dịp Tết Âm lịch 2025

Tán thành phương án nghỉ 9 ngày dịp Tết Âm lịch 2025

Bộ Nội vụ thống nhất với phương án công chức, viên chức, người lao động nghỉ Tết Nguyên đán Ất Tỵ kéo dài 9 ngày theo đề xuất của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH).
Hạ thủy nhịp cầu phao đầu tiên và trục vớt nhịp cầu Phong Châu bị sập

Hạ thủy nhịp cầu phao đầu tiên và trục vớt nhịp cầu Phong Châu bị sập

Lữ đoàn Công binh 249, Binh chủng Công binh vừa hạ thủy nhịp cầu phao đầu tiên xuống sông Hồng và đang tiếp tục hoàn tất những công việc cuối cùng trước khi chính thức lắp đặt cầu phao phục vụ đi lại của người dân sau sự cố sập cầu Phong Châu qua sông Hồng, xảy ra sáng 9/9 tại huyện Tam Nông (Phú Thọ).
Tin 24h ngày 18/9/2024

Tin 24h ngày 18/9/2024

Sáng 18/9/2024, Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XIII khai mạc tại Hà Nội. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm phát biểu khai mạc hội nghị.
Thần tốc mở đường vào Làng Nủ, chuyện bây giờ mới kể

Thần tốc mở đường vào Làng Nủ, chuyện bây giờ mới kể

Ngay khi nghe tin lũ quét, sạt lở đất vùi lấp hàng chục hộ dân ở Làng Nủ (xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, Lào Cai), hàng chục công nhân ngành giao thông đã lập tức có mặt, không ngại nguy hiểm, mở đường để lực lượng cứu nạn sớm tiếp cận hiện trường.
Xem thêm

Đọc nhiều

Cách dịch biển số xe xấu-đẹp tại Việt Nam

Cách dịch biển số xe xấu-đẹp tại Việt Nam

Có rất nhiều cách luận biển số tại Việt Nam, trong đó dựa trên phát âm và giá trị là hai cách phổ biến nhất. Quan niệm xấu, đẹp về biển số tại Việt Nam có ...
Tự soi mình theo Nghị quyết Trung ương 4 để liên hệ, kiểm điểm, khắc phục

Tự soi mình theo Nghị quyết Trung ương 4 để liên hệ, kiểm điểm, khắc phục

Vì sinh mệnh chính trị của Đảng, vì sự nghiệp đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước, vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, các cấp ủy đảng từ Trung ương ...
[Megastory] Phát hiện 11 ca nhiễm COVID-19, Thái Nguyên nâng cao các giải pháp ứng phó

[Megastory] Phát hiện 11 ca nhiễm COVID-19, Thái Nguyên nâng cao các giải pháp ứng phó

Trong 3 ngày qua, Thái Nguyên phát hiện 11 trường hợp dương tính với SARS-CoV-2, gồm 3 trường hợp tại huyện Đồng Hỷ (ngày 31/10, cách ly từ khi trở về Thái Nguyên), 8 trường ...
Khu cách ly tập trung đầu tiên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên sẵn sàng hoạt động

Khu cách ly tập trung đầu tiên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên sẵn sàng hoạt động

Trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh viêm đường hô hấp do chủng mới của virus Corona gây ra,cùng với cả nước, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ ...
Thái Nguyên: 99 ca nghi nhiễm Covid-19, ghi nhận 57 ca mắc Covid-19 (ngày 30/11)

Thái Nguyên: 99 ca nghi nhiễm Covid-19, ghi nhận 57 ca mắc Covid-19 (ngày 30/11)

Thái Nguyên công bố 99 ca nhiễm Covid-19 mới, cập nhật sáng 30/11. Tổng số ca mắc Covid-19 lũy tích từ 01/01/2021 đến nay: 410 ca

Clip ngắn

Xem trên
[Megastory] Ký ức Lễ trình quốc thư đầu tiên

[Megastory] Ký ức Lễ trình quốc thư đầu tiên

70 năm đã trôi qua, ký ức về những ngày chuẩn bị tiếp quản thủ đô vẫn vẹn nguyên giá trị lịch sử trên ATK Đại Từ, Thái Nguyên. Một sự kiện ngoại giao quan ...
[Infographic] Nhìn lại công tác ứng phó, khắc phục thiệt hại do bão số 3 và mưa lũ sau bão gây ra trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

[Infographic] Nhìn lại công tác ứng phó, khắc phục thiệt hại do bão số 3 và mưa lũ sau bão gây ra trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

Cơn bão số 3 (bão Yagi) đã đi qua để lại hậu quả thiệt hại nặng nề, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống nhân dân các tỉnh miền Bắc nói chung và tỉnh Thái ...
[Infographic] Kết quả phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Thái Nguyên 9 tháng năm 2024

[Infographic] Kết quả phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Thái Nguyên 9 tháng năm 2024

Tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh Thái Nguyên trong 9 tháng năm 2024 diễn ra trong bối cảnh tình hình quốc tế và trong nước có nhiều khó khăn, thách thức, tiếp ...
[Photo] Mùa lúa ở Bản Tèn

[Photo] Mùa lúa ở Bản Tèn

Cảnh sắc Bản Tèn vào mùa lúa chín luôn là điều gì đó khiến nhiều người nhất định phải chinh phục trong hành trình du lịch vùng cao. Vẻ đẹp thơ mộng, bình yên của ...
Tự hào cờ đỏ sao vàng

Tự hào cờ đỏ sao vàng

Lá cờ nền đỏ với ngôi sao vàng 5 cánh luôn gắn liền với những sự kiện lịch sử hào hùng, là động lực để cán bộ, đảng viên và nhân dân ta phấn đấu, ...
[Infographic] Thái Nguyên: Khung kế hoạch thời gian năm học 2024-2025 đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên

[Infographic] Thái Nguyên: Khung kế hoạch thời gian năm học 2024-2025 đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên

UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Quyết định số 1908/QĐ-UBND về việc ban hành Khung kế hoạch thời gian năm học 2024 - 2025 đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông ...
[Photo] Trào lưu “mỗi mái nhà là một lá cờ Tổ quốc”: Lan tỏa tình yêu nước

[Photo] Trào lưu “mỗi mái nhà là một lá cờ Tổ quốc”: Lan tỏa tình yêu nước

Những ngày gần đây, trào lưu "mỗi mái nhà là một lá cờ Tổ quốc" đang gây “sốt” trên mạng xã hội. Những hình ảnh, clip về mái nhà rực rỡ với cờ đỏ sao ...

Chương trình phát thanh

Thời sự Chuyên mục Phát thanh giao thông Tiếng dân tộc