Facebook Zalo youtube Tiktok

Bắt bệnh giáo dục đại học Việt Nam – xây nhà không thiết kế

Giáo dục
Để bắt bệnh cho giáo dục đại học thì cũng đã có nhiều tranh luận, trong đó đa số cho rằng việc các trường mở ra quá ồ ạt khiến chất lượng giảm sút. Điều đó đúng nhưng chưa đủ vì lẽ số sinh viên đại học trên dân số của Việt Nam chưa phải mức cao, số lượng trường trên quy mô dân số còn thua nhiều quốc gia khác. Có lẽ còn lý do khác then chốt hơn.
aa

Những tranh luận ngày nay tạm đưa ra kết luận là Việt Nam đang có một nền giáo dục đại học trở lên kém cỏi và thiếu cạnh tranh. Ngày càng nhiều người thiếu niềm tin vào nền giáo dục đại học trong nước. Điều đó dẫn tới việc sinh viên ra nước ngoài học ngày càng nhiều.

Du học sinh ngày nay không chỉ đến các quốc gia có truyền thống như Mỹ, Châu Âu, Úc, Singapore mà kể cả các quốc gia láng giềng cũng rất phổ biến như Trung Quốc, Thái Lan, Philippines, Indonesia. Ở chiều ngược lại, gần như không có sinh viên nào sang Việt Nam du học ngoại trừ một số ít sinh viên từ Lào và Campuchia.

bat benh giao duc dai hoc viet nam xay nha khong thiet ke

Nhìn thẳng vào vấn đề là các trường đại học Việt Nam đang thiếu những chiến lược gia về chương trình đào tạo, thiếu gắn kết doanh nghiệp trong việc xây dựng chương trình... (ảnh: minh họa)

Giao phó cho đội ngũ giảng viên

Để bắt bệnh cho giáo dục đại học thì cũng đã có nhiều tranh luận, trong đó đa số cho rằng việc các trường mở ra quá ồ ạt khiến chất lượng giảm sút. Điều đó đúng nhưng chưa đủ vì lẽ số sinh viên đại học trên dân số của Việt Nam chưa phải mức cao, số lượng trường trên quy mô dân số còn thua nhiều quốc gia khác. Có lẽ còn lý do khác then chốt hơn.

Trong giáo dục đại học từ lúc ý tưởng đến triển khai gồm các bước chính sau: 1) phát triển chương trình (curriculum & syllabus) 2) triển khai đào tạo và 3) nghiên cứu khoa học và phát triển giảng viên. Các bước này giống như muốn xây nhà cần qua các bước thiết kế kiến trúc, xây dựng thô và cuối cùng là hoàn thiện.

Thực tế là các trường đại học Việt Nam hầu hết không có vị trí phát triển và quản lý chương trình một cách chuyên nghiệp. Việc thiết kế được làm qua loa, chủ yếu giao phó cho đội ngũ giảng viên.

Với vai trò của mình, các giảng viên hầu hết tự ý triển khai môn học được giao mà không cần chú ý đến việc các môn khác dạy có liên quan gì đến môn của mình. Các giảng viên sẽ định hướng sinh viên đi theo hướng chuyên môn thế mạnh của mỗi giảng viên mà không quan tâm đến tổng thể một chương trình giáo dục đại học.

Chính vì vậy, chương trình tổng thể với mục đích giải quyết một việc trọn vẹn gần như không được thực hiện. Việc tham vấn doanh nghiệp, bước thiết yếu trong việc thiết kế chương trình lại bị bỏ ngỏ.

Các thầy sẽ dạy kiến thức mình có nhiều hơn là tìm cách đáp ứng nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và xã hội. Chính điều đó dẫn tới việc kiến thức được đào tạo tại trường đại học không đáp ứng được nhu cầu xã hội. Tiền đề của việc thất nghiệp trong khi doanh nghiệp vẫn kêu thiếu người.

Vấn đề này đã được Đại học MIT của Hoa Kỳ đề xuất giải quyết qua giải pháp CDIO. Hiện nay các trường tại Việt Nam hiểu và thực sự áp dụng CDIO còn rất ít. Từ đó dẫn tới việc thiếu gắn kết với thực tiễn và thiếu cam kết về chất lượng đào tạo. Hiện nay mới chỉ có Đại học Quốc gia Tp.HCM mới triển khai CDIO đến cho một số rất ít các chuyên ngành một cách có hệ thống.

Tri thức mới ít được lưu thông và phản biện

Vấn đề chính thứ hai là vấn đề giảng viên. Việc thiếu hụt giảng viên đã dẫn tới việc bố trí chương trình tại các trường khá tùy tiện. Nếu thiếu giảng viên một môn nào đó, trường hoặc khoa có thể bỏ luôn môn học đó khỏi chương trình đào tạo. Đồng thời trường tạo thêm vào môn sở trường của giảng viên cơ hữu của mình để thay thế.

Tình trạng giảng viên cơ hữu cũng tạo ra một hệ lụy nặng nề về tri thức. GS. Ngô Bảo Châu có lần đã nói đến việc hôn nhân cận huyết trong các trường đại học Việt Nam. Các sinh viên giỏi ra trường được khuyến khích ở lại trường thay vì đi trường khác.

Bên cạnh đó, việc một giảng viên cơ hữu của trường đại học này chuyển sang dạy ở một trường đại học khác là gần như không xảy ra. Một giảng viên đã vào biên chế của trường thì gần như sẽ dạy học tại đó đến khi nghỉ hưu.

Chính vì lý do đó mà tri thức mới ít được lưu thông và phản biện. Với tốc độ phát triển tri thức như ngày nay thì sự chậm chạp này tất yếu dẫn tới hệ quả xấu cho nền giáo dục đại học Việt Nam.

Không những thế để có giáo trình giảng dạy, các trường khuyến khích giảng viên của mình viết sách mà không sử dụng sách do người khác viết hay dùng sách nước ngoài. Không có sách tham khảo, sách giáo trình viết không có chất lượng khiến cho kiến thức truyền đạt không mang tính hệ thống và đảm bảo chất lượng chuyên môn.

bat benh giao duc dai hoc viet nam xay nha khong thiet ke

Tác giả bài viết - Tiến sĩ Đàm Quang Minh

Cần kỹ sư thực thụ thiết kế ngôi nhà - Giáo dục đại học

Cuối cùng là vấn đề về nghiên cứu khoa học và phát triển đội ngũ giảng viên. Thực tế mà nói thì những năm qua việc nghiên cứu khoa học của Việt Nam có những nét trưởng thành rõ rệt. Đội ngũ giảng viên ngày càng nhiều người được học tập tại các nền giáo dục tiên tiến trở về Việt Nam. Phần nghiên cứu khoa học và phát triển giảng viên thực chất là phần hoàn thiện của ngôi nhà. Nó sẽ quyết định ngôi trường đó có “đẹp”, có “đẳng cấp” không.

Có càng nhiều NCKH thì giảng viên và sinh viên càng được hưởng lợi từ những dự án có thể kéo thêm sinh viên tham gia. Giảng viên qua đó cũng có thể cập nhật và nâng cao năng lực chuyên môn của mình.

Nhiều chuyên gia hiện nay cho rằng nghiên cứu khoa học yếu kém dẫn tới việc chất lượng giáo dục đại học yếu kém. Thực tế thì nghiên cứu khoa học của Việt Nam chỉ kém Singapore, Malaysia, Thái Lan một số lĩnh vực nhưng vượt hơn so với Indonesia và Philippines.

Nhưng Philippines, Indonesia vẫn có nhiều trường lọt vào danh sách các trường có thứ hạng hơn Việt Nam. Những năm vừa qua, số lượng nghiên cứu khoa học của Việt Nam có thay đổi ấn tượng. Nhưng đáng tiếc không vì thế mà chất lượng giáo dục đại học được nâng lên tương ứng.

Vấn đề then chốt ở đây nằm ở khâu trước đó là việc phát triển và xây dựng chương trình. Giống như việc xây tòa nhà thì cần có bản vẽ kỹ thuật, bản vẽ kiến trúc trước khi thực thi. Tòa nhà càng to lớn thì bản vẽ càng quan trọng. Không thể có tòa nhà hoành tráng 100 tầng mà không có bản vẽ trong tay.

Tuy nhiên có thể thấy tòa nhà giáo dục đại học Việt Nam hiện nay được xây dựng gần như không có bản thiết kế mà dựa vào kinh nghiệm của các thợ xây. Nếu đội thợ xây – tức giảng viên – mà tốt, phối hợp được với nhau sẽ có được ngôi nhà tạm được. Nhưng nếu đội thợ không đủ, nhiều khi còn phải thuê chỗ khác hay sự phối hợp không ăn ý thì sẽ dẫn tới một ngôi nhà được xây một cách tùy tiện.

Muốn có được những điều này cần những kỹ sư thực thụ trong lĩnh vực này. Lĩnh vực đào tạo về thiết kế chương trình (curriculum design) hoàn toàn chưa có ở Việt Nam và vị trí này gần như không có trong biên chế các trường. Bên cạnh đó việc quản trị thông minh cũng chưa được các trường đề cập.

Những việc đổ lỗi cho nghiên cứu khoa học hay tuyển sinh ồ ạt dường như chỉ là phần nổi, phần bề ngoài vì rõ ràng rất nhiều sinh viên học lực trung bình của Việt Nam nhưng đi du học khi trở về có năng lực rất tốt. Nghiên cứu khoa học thì các năm qua tốt lên nhiều nhưng không thay đổi bức tranh của giáo dục đại học.

Chúng ta cần nhìn thẳng vào vấn đề là các trường đại học Việt Nam đang thiếu những chiến lược gia về chương trình đào tạo, thiếu gắn kết doanh nghiệp trong việc xây dựng chương trình và một chiến lược thực thi hiệu quả. Nếu giải quyết được vấn đề đó, chất lượng giáo dục đại học Việt Nam sẽ có bước thay đổi quan trọng.

Theo Dân trí

Tin mới hơn

Hội Đồng trường - Tự chủ đại học: Cần gỡ bỏ rào cản, không hình thức, không giả dối

Lễ khai mạc Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc lần thứ X quy mô lớn nhất từ trước đến nay

Tối 28/7, tại Sân vận động Lạch Tray, Hải Phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng tổ chức Lễ khai mạc Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc lần thứ X năm 2024 với chủ đề “Sức trẻ Phù Đổng - Vững bước tương lai”.
Hội Đồng trường - Tự chủ đại học: Cần gỡ bỏ rào cản, không hình thức, không giả dối

Tin 24h ngày 20/7/2024

Theo thông cáo đăng tải trên nhật báo Granma, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Cuba, Cuba sẽ để tang chính thức tưởng niệm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ 6 giờ ngày 20/7 (giờ địa phương) tới 24 giờ ngày 21/7, trong khi nghi thức quốc tang sẽ diễn ra trong cả ngày 22/7.
Hội Đồng trường - Tự chủ đại học: Cần gỡ bỏ rào cản, không hình thức, không giả dối

TP Hồ Chí Minh là thành viên "Mạng lưới thành phố học tập toàn cầu"

Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức “Lễ vinh danh Thành phố Hồ Chí Minh được UNESCO công nhận thành viên mạng lưới thành phố học tập toàn cầu”.
Hội Đồng trường - Tự chủ đại học: Cần gỡ bỏ rào cản, không hình thức, không giả dối

[Infographic] Lịch thi Tốt nghiệp THPT năm 2024

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành văn bản số 1277 về việc hướng dẫn tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2024. Theo đó, Kỳ thi được tổ chức vào các ngày 26, 27, 28, 29/6/2024. Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2024 là kỳ thi cuối cùng của lứa học sinh học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2006.
Hội Đồng trường - Tự chủ đại học: Cần gỡ bỏ rào cản, không hình thức, không giả dối

Tuyển sinh đại học 2024: Xuất hiện những ngành mới trong trường top đầu

Các trường: Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội), Trường Đại học Y Hà Nội, Học viện Ngân hàng, Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông vừa thông tin mở ngành mới.

Tin bài khác

Bộ GD-ĐT điều chỉnh quy chế thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông năm 2024

Bộ GD-ĐT điều chỉnh quy chế thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông năm 2024

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa công bố sửa đổi quy chế thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông với nhiều điểm mới như bổ sung vật dụng cấm mang vào phòng thi, bổ sung chứng chỉ ngoại ngữ được miễn thi...
Xét tuyển Đại học 2024: Những ngành học được miễn giảm học phí

Xét tuyển Đại học 2024: Những ngành học được miễn giảm học phí

Bên cạnh việc lựa chọn ngành nghề theo sở thích, sở trường và nhu cầu việc làm trong tương lai, một trong những vấn đề được các thí sinh, phụ huynh quan tâm là học phí.
Trường quân đội đầu tiên xét tuyển bằng điểm thi đánh giá năng lực

Trường quân đội đầu tiên xét tuyển bằng điểm thi đánh giá năng lực

Năm 2024, Học viện Kỹ thuật quân sự sẽ thêm một phương thức tuyển sinh bằng cách lấy kết quả thi đánh giá năng lực của hai đạ học Quốc gia.
Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt sách giáo khoa lớp 9, lớp 12 theo chương trình mới

Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt sách giáo khoa lớp 9, lớp 12 theo chương trình mới

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ký các quyết định phê duyệt sách giáo khoa lớp 9 và lớp 12 theo Chương trình giáo dục phổ thông mới 2018.
Quy định mới về học phí

Quy định mới về học phí

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 97/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 81/2021/NĐ-CP ngày 27/8/2021, quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập; giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo.
Xem thêm

Đọc nhiều

Cách dịch biển số xe xấu-đẹp tại Việt Nam

Cách dịch biển số xe xấu-đẹp tại Việt Nam

Có rất nhiều cách luận biển số tại Việt Nam, trong đó dựa trên phát âm và giá trị là hai cách phổ biến nhất. Quan niệm xấu, đẹp về biển số tại Việt Nam có ...
Tự soi mình theo Nghị quyết Trung ương 4 để liên hệ, kiểm điểm, khắc phục

Tự soi mình theo Nghị quyết Trung ương 4 để liên hệ, kiểm điểm, khắc phục

Vì sinh mệnh chính trị của Đảng, vì sự nghiệp đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước, vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, các cấp ủy đảng từ Trung ương ...
[Megastory] Phát hiện 11 ca nhiễm COVID-19, Thái Nguyên nâng cao các giải pháp ứng phó

[Megastory] Phát hiện 11 ca nhiễm COVID-19, Thái Nguyên nâng cao các giải pháp ứng phó

Trong 3 ngày qua, Thái Nguyên phát hiện 11 trường hợp dương tính với SARS-CoV-2, gồm 3 trường hợp tại huyện Đồng Hỷ (ngày 31/10, cách ly từ khi trở về Thái Nguyên), 8 trường ...
Khu cách ly tập trung đầu tiên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên sẵn sàng hoạt động

Khu cách ly tập trung đầu tiên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên sẵn sàng hoạt động

Trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh viêm đường hô hấp do chủng mới của virus Corona gây ra,cùng với cả nước, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ ...
Thái Nguyên: 99 ca nghi nhiễm Covid-19, ghi nhận 57 ca mắc Covid-19 (ngày 30/11)

Thái Nguyên: 99 ca nghi nhiễm Covid-19, ghi nhận 57 ca mắc Covid-19 (ngày 30/11)

Thái Nguyên công bố 99 ca nhiễm Covid-19 mới, cập nhật sáng 30/11. Tổng số ca mắc Covid-19 lũy tích từ 01/01/2021 đến nay: 410 ca

Clip ngắn

Xem trên
[Megastory] Ký ức Lễ trình quốc thư đầu tiên

[Megastory] Ký ức Lễ trình quốc thư đầu tiên

70 năm đã trôi qua, ký ức về những ngày chuẩn bị tiếp quản thủ đô vẫn vẹn nguyên giá trị lịch sử trên ATK Đại Từ, Thái Nguyên. Một sự kiện ngoại giao quan ...
[Infographic] Nhìn lại công tác ứng phó, khắc phục thiệt hại do bão số 3 và mưa lũ sau bão gây ra trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

[Infographic] Nhìn lại công tác ứng phó, khắc phục thiệt hại do bão số 3 và mưa lũ sau bão gây ra trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

Cơn bão số 3 (bão Yagi) đã đi qua để lại hậu quả thiệt hại nặng nề, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống nhân dân các tỉnh miền Bắc nói chung và tỉnh Thái ...
[Infographic] Kết quả phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Thái Nguyên 9 tháng năm 2024

[Infographic] Kết quả phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Thái Nguyên 9 tháng năm 2024

Tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh Thái Nguyên trong 9 tháng năm 2024 diễn ra trong bối cảnh tình hình quốc tế và trong nước có nhiều khó khăn, thách thức, tiếp ...
[Photo] Mùa lúa ở Bản Tèn

[Photo] Mùa lúa ở Bản Tèn

Cảnh sắc Bản Tèn vào mùa lúa chín luôn là điều gì đó khiến nhiều người nhất định phải chinh phục trong hành trình du lịch vùng cao. Vẻ đẹp thơ mộng, bình yên của ...
Tự hào cờ đỏ sao vàng

Tự hào cờ đỏ sao vàng

Lá cờ nền đỏ với ngôi sao vàng 5 cánh luôn gắn liền với những sự kiện lịch sử hào hùng, là động lực để cán bộ, đảng viên và nhân dân ta phấn đấu, ...
[Infographic] Thái Nguyên: Khung kế hoạch thời gian năm học 2024-2025 đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên

[Infographic] Thái Nguyên: Khung kế hoạch thời gian năm học 2024-2025 đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên

UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Quyết định số 1908/QĐ-UBND về việc ban hành Khung kế hoạch thời gian năm học 2024 - 2025 đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông ...
[Photo] Trào lưu “mỗi mái nhà là một lá cờ Tổ quốc”: Lan tỏa tình yêu nước

[Photo] Trào lưu “mỗi mái nhà là một lá cờ Tổ quốc”: Lan tỏa tình yêu nước

Những ngày gần đây, trào lưu "mỗi mái nhà là một lá cờ Tổ quốc" đang gây “sốt” trên mạng xã hội. Những hình ảnh, clip về mái nhà rực rỡ với cờ đỏ sao ...

Chương trình phát thanh

Thời sự Chuyên mục Phát thanh giao thông Tiếng dân tộc