Các trường ĐH cần hướng đến nghiên cứu thực sự chứ không chỉ dựa vào học phí

Đó là một trong những thực tế được các đại biểu nhìn nhận tại hội thảo "Xây dựng cơ chế chính sách phát triển khoa học và công nghệ trong các cơ sở giáo dục ĐH" do Bộ GD-ĐT tổ chức tại Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TPHCM ngày 22/4. Hội thảo này thu hút hơn 100 đại biểu đến từ nhiều trường ĐH phía Nam.

Nguồn thu của các ĐH chủ yếu là học phí

Phát biểu tại đây, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Văn Phúc cho biết rất trăn trở về thực tế hiện nay khi so sánh với các trường ĐH nước ngoài với nguồn thu từ nghiên cứu khoa học lớn. Theo Thứ trưởng Phúc, ông từng trao đổi với hiệu trưởng Trường ĐH Thanh Hoa (Trung Quốc) và được biết nguồn thu mỗi năm của trường này từ hoạt động khoa học công nghệ lên tới 900 triệu USD. Ngay ĐH Quốc gia Hàn Quốc cũng khoảng 300-400 triệu USD mỗi năm...Trong khi đó, nguồn thu chính của đa phần các trường ĐH của chúng ta hiện nay dựa vào học phí, kể cả trường có công bố khoa học mạnh nhất.

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Văn Phúc chia sẻ tại Hội thảo

Chính từ những thực tế đó, ông Phúc cho rằng các trường cần có bước chuyển mạnh mẽ hướng đến nghiên cứu thực sự chứ không chỉ dựa vào học phí như hiện nay. Danh tiếng khoa học công nghệ không chỉ được thế giới thừa nhận về số lượng mà còn được trích dẫn, tham khảo nhiều.

Thống kê từ Bộ GD-ĐT cho thấy, công bố quốc tế thông qua bài báo ISI của các cơ sở giáo dục ĐH trực thuộc quản lý của Bộ GD-ĐT tăng 26% mỗi năm. Công bố quốc tế của Việt Nam hiện đứng thứ 4 trong khu vực Đông Nam Á, so với 5 năm trước tăng gấp đôi về số lượng. Một số trường đã chú trọng và đầu tư mạnh cho hoạt động này, đạt những thành quả nhất định. Tuy nhiên, so với mặt bằng chung các nước thì trong 2 nhiệm vụ trọng tâm của trường ĐH thì chỉ chú trọng đạo tạo, nghiên cứu khoa học còn yếu.

Với mục tiêu đề ra đến năm 2025 nước ta có 4 trường ĐH lọt top 1.000 thế giới bắt buộc phải có cơ sở hành lang pháp lý để thúc đẩy hoạt động này ở các trường.

Hơn 100 đại biểu là chuyên gia, nhà khoa học và quản lý các trường đại học tham dự hội thảo

Thứ trưởng Phúc khẳng định: “Việc sửa đổi bổ sung một số điều của luật Giáo dục ĐH nhằm hướng tới mục tiêu này. Nhưng khi sửa luật này vướng mắc còn ở chỗ các luật và quy định liên quan khác chưa được sửa đồng bộ. Tại hội thảo này, các nhà khoa học sẽ trao đổi, thảo luận và góp ‎ý vào các dự thảo cơ chế, chính sách mới trên”.

Gần 17% cán bộ giảng viên chưa từng biết hội nghị quốc tế

Cũng chia sẻ tại hội thảo này, GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, ĐH Quốc gia Hà Nội nên lên những thực trạng xây dựng và phát triển các nhóm nghiên cứu trong các trường ĐH ở Việt Nam hiện nay. Nhóm nghiên cứu của GS Đức đã thực hiện khảo sát và nhận thấy các thực trạng này.

Theo kết quả khảo sát của nhóm thực hiện đề tài với 216 giảng viên là các TS, TSKH, PGS, GS ở 40 trường đại học, viện nghiên cứu trên cả nước, có 58,8% khẳng định đang tham gia các nhóm nghiên cứu. Đồng thời, có 2,2% cán bộ giảng viên trả lời không có nhu cầu tham gia nhóm nghiên cứu và 17,5% cho biết chưa rõ lợi ích của việc tham gia các nhóm nghiên cứu. Đáng chú ý, ‎có đến 16,7% cán bộ giảng viên được hỏi trả lời chưa từng tham gia hội nghị quốc tế nào (được tổ chức ở trong cũng như ngoài nước).

Theo ông Đức, số lượng công bố quốc tế của các nhóm nghiên cứu còn khá khiêm tốn. Có 37,5% số thầy cô được hỏi chưa có công bố quốc tế ISI/Scopus. Số giảng viên có công bố quốc tế ISI/Scopus trên 5 bài chỉ 34,2%.

Ông Đức cho rằng: "Nguyên nhân chính của những hạn chế tồn tại trên xuất phát từ chủ quan của các giảng viên còn chưa ý thức được đầy đủ việc gắn kết công tác đào tạo với nghiên cứu, chưa ý thức được tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực và trình độ chuyên môn thông qua nhóm nghiên cứu”.