Tổng Thanh tra Chính phủ Phan Văn Sáu (Ảnh: Quochoi.vn)

Báo cáo về công tác phòng chống tham nhũng năm 2016, Tổng Thanh tra Chính phủ Phan Văn Sáu cho biết, tỷ lệ kê khai tài sản, thu nhập trong năm đạt 99,1%; số người đã hoàn thành việc kê khai tài sản, thu nhập là trên 1 triệu người. Số bản kê khai tài sản đã công khai trên 993.000 bản, đạt tỷ lệ gần 99%.

“Có 414 người thuộc diện kê khai được xác minh tài sản, chưa phát hiện trường hợp nào kê khai không trung thực. Quy định về việc nộp lại quà tặng còn hình thức. Việc thực hiện quy định này chưa nghiêm, hiệu quả thấp và trên thực tế cũng rất khó kiểm soát do phụ thuộc nhiều vào tính tự giác, đạo đức của cán bộ, công chức. Trong năm 2016 chưa phát hiện trường hợp nào vi phạm”- ông Sáu nói.

Năm 2016 tham nhũng gây thiệt hại trên 240 tỷ đồng

Theo ông Sáu, các bộ ngành, địa phương tăng cường kiểm tra việc thực hiện quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp của cán bộ, công chức, viên chức. Qua kiểm tra tại 2.894 cơ quan, tổ chức tại các bộ, ngành, tỉnh, thành phố trên cả nước đã phát hiện và xử lý 119 cán bộ, công chức, viên chức vi phạm quy tắc ứng xử.

Các cấp, các ngành đã chuyển đổi vị trí công tác trên 8.800 lượt cán bộ, công chức, viên chức, góp phần tích cực phòng ngừa tham nhũng. Tuy nhiên, một số ngành, lĩnh vực và địa bàn gặp nhiều khó khăn do các quy định về vấn đề này chưa sát với đặc điểm tình hình, cần được xem xét điều chỉnh.

Trong năm 2016, toàn ngành thanh tra đã triển khai hơn 6.700 cuộc thanh tra hành chính và hơn 274.300 cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành. Qua thanh tra phát hiện vi phạm gần 135.400 tỷ đồng, 14.600 ha đất; kiến nghị thu hồi 53.300 tỷ đồng và 6.550 ha đất; đã kiến nghị xử lý kỷ luật hành chính nhiều tập thể, cá nhân và chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự 69 vụ, 107 đối tượng...

Kiểm toán Nhà nước đã ban hành 306 báo cáo kiểm toán, kiến nghị xử lý tài chính hơn 20.400 tỷ đồng; trong đó, các khoản tăng thu trên 9.000 tỷ đồng, các khoản giảm chi trên 5.400 tỷ đồng; các khoản phải nộp hoàn trả và quản lý qua ngân sách nhà nước gần 3.480 tỷ đồng.

Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị các bộ, ngành địa phương rà soát để hủy bỏ hoặc thay thế, sửa đổi, bổ sung 103 văn bản không phù hợp; cung cấp 13 hồ sơ, tài liệu theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền để phục vụ điều tra, kiểm tra, giám sát. Kết quả thực hiện kiến nghị xử lý tài chính năm 2014 đối với niên độ ngân sách năm 2013 thực hiện đến 15/8/2016 là hơn 14.700 tỷ đồng.

“Về phát hiện tham nhũng, qua công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo ngành Thanh tra đã phát hiện 49 vụ, 95 đối tượng có hành vi tham nhũng và liên quan đến tham nhũng. Từ tháng 10/2015 đến tháng 30/9/2016, các cơ quan điều tra trong công an nhân dân đã thụ lý điều tra 257 vụ án, 710 bị can phạm tội về tham nhũng. Đã kết luận điều tra 111 vụ, 418 bị can; hiện đang điều tra 135 vụ, 273 bị can. Viện kiểm sát các cấp đã truy tố 263 vụ, 634 bị can về các tội danh tham nhũng“- ông Sáu thông tin.

Bên cạnh đó, TAND các cấp đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 361 vụ với 931 bị cáo; đã xét xử sơ thẩm 194 vụ, 441 bị cáo về các tội danh tham nhũng, trong đó tỷ lệ tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng chiếm 47,7% (tăng 5,3% so với cùng kỳ năm 2015).

“Đặc biệt có 5 bị cáo bị tuyên phạt mức án tử hình, tù chung thân thể hiện sự quyết liệt, nghiêm minh trong xử lý tội phạm về tham nhũng”- Tổng Thanh tra cho hay.

Thống kê cho thấy, các vụ án, vụ việc tham nhũng năm 2016 gây thiệt hại trên 240 tỷ đồng, 838m2 đất, đã thu hồi trên 92,4 tỷ đồng và kê biên 7 bất động sản, đạt 38,3%. Tổng cục Thi hành án Dân sự (Bộ Tư pháp) đã thụ lý mới 65 vụ việc thuộc nhóm tội tham nhũng, tương ứng với số tiền 646 tỷ đồng, đã giải quyết xong 41 vụ việc, tương ứng với số tiền 45,6 tỷ đồng.

Cán bộ cơ quan bảo vệ pháp luật bao che, bảo kê cho vi phạm

“Tình trạng lợi dụng truyền thống văn hóa về tặng quà, cảm ơn để biếu xén, đưa hối lộ vì động cơ vụ lợi còn khá phổ biến. Số người đứng đầu bị xử lý trách nhiệm khi để xảy ra tham nhũng còn ít so với số vụ việc tham nhũng được phát hiện. Nguyên nhân là còn có sự bao che, thiếu kiên quyết, nể nang, né tránh trong xử lý. Trong những năm gần đây, tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng tuy hằng năm đều tăng nhưng vẫn còn thấp hơn nhiều so với số tài sản bị chiếm đoạt. Tài sản tham nhũng trong một số vụ án bị tẩu tán, không kiểm soát và thu hồi được”- ông Sáu báo cáo Quốc hội.

Nguyên nhân khách quan dẫn đến tình trạng trên là do tham nhũng có nội hàm rộng, đa dạng và phức tạp, liên quan đến nhiều chính sách, pháp luật và hầu hết các lĩnh vực hoạt động của bộ máy nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức. Các giải pháp phòng ngừa tham nhũng thời gian qua mới tập trung thực hiện ở khu vực công và đối với người có chức vụ, quyền hạn. Trong khi đó, các mối quan hệ kinh tế - xã hội làm nảy sinh tham nhũng lại rất phức tạp, không chỉ bó hẹp trong khu vực này.

“Một số nơi có biểu hiện coi nhẹ, chậm chỉ đạo thực hiện, không thường xuyên theo dõi, đôn đốc, kiểm tra. Đã phát hiện nhiều vụ án tham nhũng lớn người đứng đầu là chủ mưu, đồng phạm, lợi ích nhóm. Công tác tổ chức thực hiện pháp luật về phòng chống tham nhũng còn hạn chế; quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực bị buông lỏng, kỷ cương, kỷ luật chưa nghiêm; nói không đi đôi với làm, hành động trên thực tế chưa tương xứng với quyết tâm chống tham nhũng. Có trường hợp cán bộ cơ quan bảo vệ pháp luật bao che, bảo kê cho vi phạm để vụ lợi”- ông Sáu nói.