Lễ dựng nêu là một nghi lễ cổ có ý nghĩa trong đời sống tâm linh của người Việt Nam từ lâu đời. Dưới thời triều Nguyễn, tục dựng nêu được tổ chức bài bản, thường vào ngày 23 tháng Chạp như là một dấu mốc cho sự ngừng nghỉ các công việc trong năm.

Cây nêu dựng trong Thế Tổ Miếu Đại Nội.

Nêu được dựng trước dinh phủ, đình chùa, trước điện Thái Hoà và các miếu trong Đại Nội... Cây tre dựng nêu là loại tre đực, cao, to và khoẻ. Trên ngọn nêu treo ấn tín, bút lông, đoản kiếm... Ngày dựng nêu lên, triều đình thường cho bắn súng lệnh từ Kỳ Đài để cáo với đất trời. Tiếng súng lệnh dứt, từ khắp các huyện, phủ, triều đình và nhân dân đều nghỉ ngơi sau một năm làm việc, lao động nhọc nhằn để ăn Tết, vui Xuân. Sau khi nêu dựng, triều đình cử lính canh cho đến ngày Mồng 7 tháng Giêng thì hạ nêu bắt đầu làm việc trở lại.

Ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế cho biết, thời Nguyễn tục dựng nêu trong chốn cung đình được thực hiện thường xuyên, hàng năm nhiều khi đích thân Hoàng đế thực hiện nghi lễ này, ngoài ra giao cho các Hoàng tử, các thân vương dựng nêu ở các điểm còn lại.

"Ngày xưa khi trong cung bắt đầu dựng nêu như là một lời báo hiệu và bà con, nhân dân ở bên ngoài làm lễ dựng nêu theo. Tôi cho rằng đó là những nét đẹp văn hóa mà chúng ta phải phục hồi gắn với di tích, di sản", ông Phan Thanh Hải nói./.