Facebook Zalo youtube Tiktok

Thật hư thông tin chữa ung thư bằng vắc xin tự thân

Sức khỏe
Được quảng cáo là liệu pháp chữa ung thư tiên tiến đến từ Nhật Bản, nhiều tài khoản/fanpage trên facebook đang rầm rộ về vắc xin tự thân chữa ung thư. Vắc xin tự thân là gì và công dụng thật sự của nó ra sao? Để làm rõ điều này, chúng tôi đã tìm hiểu thêm thông tin và tham khảo ý kiến của BS. TS. Phạm Nguyên Quý, hiện đang làm việc tại Khoa Nội - khoa Ung thư, Bệnh viện Đại học Kyoto, Nhật Bản.
aa
that hu thong tin chua ung thu bang vac xin tu than

Thưa TS. Phạm Nguyên Quý, gần đây xuất hiện các quảng cáo về vắc xin tự thân có tác dụng phòng chống nhiều loại ung thư. Vậy vắc xin tự thân là gì thưa tiến sĩ?

Từ trước đến nay, chúng ta thường nghe tiêm vắc xin (tiêm chủng) để phòng bệnh truyền nhiễm cho trẻ em và người già, những người có hệ miễn dịch yếu. Khái niệm vắc xin trong ung thư trước giờ cũng chỉ dừng lại ở các loại vắc xin phòng ngừa ung thư, như ngừa nhiễm HPV để giảm tỉ lệ ung thư cổ tử cung, hoặc ngừa nhiễm vi rút viêm gan B để giảm tỉ lệ mắc ung thư gan.

Tuy nhiên, những phát kiến gần đây về sự liên quan của hệ miễn dịch trong ung thư đã góp phần phát triển các phương thức điều trị mới nhằm kích thích hệ miễn dịch nhận biết và tấn công loại bỏ khối u.

Ngoài những dòng thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch như Pembrolizumab, Nivolumab,…mà hiệu quả đã được kiểm chứng và đưa vào sử dụng thực tế (được bảo hiểm chi trả ở nhiều nước đối với nhiều loại ung thư), nhiều nhóm nghiên cứu đang tìm hiểu những phương pháp “đánh thức” hệ miễn dịch khác, mà vắc xin điều trị ung thư là một trong số đó.

Mấu chốt của thành công nằm ở việc giúp tế bào miễn dịch (như lực lượng Công An và Quân đội bảo vệ cơ thể) nhận dạng đúng tế bào ung thư là “kẻ xấu” để tấn công, và vắc xin điều trị được phát triển bằng cách trích ly các thành phần từ khối u (kháng nguyên) tiêm vào người với các chất hỗ trợ (tá dược) để kích thích phản ứng miễn dịch.

Một số nhóm nghiên cứu dùng kháng nguyên định sẵn, phổ biến ở loại ung thư đó (ví dụ, MAGE-3 và NY-ESO-1 trong ung thư phổi) để kích thích miễn dịch. Một số nhóm khác lại dùng thành phần khối u đến từ chính bệnh nhân, gọi chung là vắc xin tự thân.

Tiềm năng của vắc xin tự thân là gì?

Theo nguyên lý nói trên, vắc xin tự thân có tiềm năng “đánh thức” hệ miễn dịch của mỗi bệnh nhân, vì sử dụng khối u lấy ra từ chính người đó.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng ngay cả trong cùng một bệnh nhân thì khối u ở mỗi vị trí (ví dụ: ung thư đại tràng, di căn tới gan và phổi) sẽ có đặc điểm khác nhau. Vì thế dùng khối u từ một nơi để làm vắc xin nhiều khi không giúp hệ miễn dịch nhận dạng và tấn công hết các vị trí u khác.

Ngoài ra, kích thước và cách bảo quản khối u sau mổ, trạng thái của hệ miễn dịch cũng rất quan trọng vì kết quả điều trị không chỉ phụ thuộc vào lượng và tính chất của vắc xin, mà còn tùy theo cách cơ thể mỗi người phản ứng với vắc xin đó. Chính vì còn nhiều điều chưa rõ và chưa thật sự tối ưu nên các nhà nghiên cứu vẫn đang ngày đêm nghiên cứu cải thiện.

that hu thong tin chua ung thu bang vac xin tu than

Trên một số website về miễn dịch tự thân có ghi rằng phương pháp này đã có số liệu lâm sàng. Bác sĩ nghĩ thế nào về những ca bệnh được mô tả là đã cải thiện nhờ vắc xin này?

Chúng ta cần hiểu đúng khái niệm “số liệu lâm sàng” và “nghiên cứu lâm sàng”.

Nhiều người nghĩ rằng chỉ cần có sử dụng trên người và ghi số liệu lại là đủ để gọi là bằng chứng lâm sàng, qua nghiên cứu lâm sàng. Vấn đề không hề đơn giản như vậy! Vì sự may mắn luôn có thể xảy ra, bản thân căn bệnh có thể không tái phát, không xấu đi nên cần phải thiết kế nghiên cứu kỹ lưỡng để đánh giá hiệu quả của điều trị là thật hay chỉ là do “ăn may”.

Thử nghiệm lâm sàng đối chứng ngẫu nhiên (randomized controlled clinical trial - RCT) là những cách làm công phu, thường được sử dụng trong việc thẩm định mức độ hiệu nghiệm của một phương pháp điều trị, trên một nhóm bệnh nhân cụ thể. Khi đó sẽ phải có nhóm chứng (control group, điều trị theo cách thông thường) để so sánh với nhóm điều trị.

Ngoài ra các ca bệnh phải được chọn ngẫu nhiên (randomization) để các yếu tố ảnh hưởng tới kết quả được phân bố đồng đều và nếu được thì “mù đôi” (double blind) tức là cả Bác sĩ lẫn Bệnh nhân đều không biết đang điều trị bằng phương pháp nào để giảm thiểu ảnh hưởng do tâm lý và/hoặc đối đãi khác biệt. Ngoài ra, số lượng bệnh nhân cũng phải đủ lớn ở mỗi nhóm (vài trăm, vài nghìn) thì sự khác biệt giữa phương pháp mới và cũ mới được kiểm định với độ tin cậy cao, làm giới khoa học “tâm phục khẩu phục”.

Theo quan điểm này thì những phát ngôn trên các trang mạng môi giới chữa bệnh như “đã thử nghiệm trên vài chục hay vài trăm người, thấy tốt” là rất mù mờ và độ tin cậy không hề cao. Nhiều ca bệnh mà các trang này giới thiệu thật ra là có dùng kèm hóa trị, xạ trị, tức không loại trừ được khả năng cải thiện là nhờ các phương pháp chính thống sẵn có.

Ngoài ra, nhiều trường hợp thật ra là phát hiện sớm, đã qua phẫu thuật cắt bỏ (trị lành) và khả năng cao là sẽ không tái phát mà không cần điều trị đặc hiệu gì thêm. Vắc xin này cần chứng minh nó tốt hơn “để tự nhiên” theo cách nghiên cứu nghiêm ngặt nói trên.

Vậy bác sĩ tại Nhật Bản có khuyên bệnh nhân theo phương pháp này không thưa tiến sĩ?

Không. Bác sĩ ở đâu cũng vậy, chúng tôi đều cố gắng khuyên bệnh nhân theo phương pháp đã được khoa học chứng minh là tốt nhất (hoặc tốt hơn) với độ tin cậy cao nhất.

Người Việt Nam mình nhiều khi suy nghĩ cảm tính, chỉ “nghe nói tốt lắm” mà không cân nhắc xem thông tin đó tới từ đâu. Từ một bà hàng xóm, từ một Tiến sĩ ngoài ngành y sinh, từ một nhà sản xuất, thậm chí từ những Giáo sư Bác sĩ nhưng có quan hệ tài chính với sản phẩm,…đều không đủ độ tin cậy. Y giới thường sắp xếp độ tin cậy theo hình tháp từ thấp đến cao, theo đó nguồn thông tin có giá trị cao nhất là từ các Hiệp hội chuyên ngành, thấp nhất là kinh nghiệm cá nhân của các chuyên gia. Các nguồn như từ “bà hàng xóm” thì… khỏi xếp hạng (Ngoại hạng!).

Trở lại đề tài vắc xin tự thân, đúng là có nhóm nghiên cứu đã từng tiêm vaccine vào độ 20 bệnh nhân ung thư gan giai đoạn sớm, đã qua phẫu thuật cắt bỏ trong một nghiên cứu giai đoạn 2 tại Trung Quốc. Báo cáo năm 2004 cho thấy so với việc theo dõi đơn thuần sau mổ (ở tầm 20 bệnh nhân khác), việc tiêm vắc xin sau mổ làm giảm tỉ lệ tái phát nhưng giới chuyên môn vẫn còn hoài nghi về sự chắc chắn của kết quả và yêu cầu thử nghiệm giai đoạn 3, trên nhiều bệnh nhân hơn. Đã qua 15 năm mà chưa thấy kết quả báo cáo, nên các Hiệp hội ung thư tại Nhật chưa tin là đương nhiên.

Trong các loại ung thư khác, số liệu cũng chưa rõ ràng và thuyết phục nên các bác sĩ sẽ khuyên KHÔNG NÊN tự trả tiền điều trị kiểu này, mà chỉ nên cân nhắc tham gia nếu có thử nghiệm lâm sàng bài bản ở các bệnh viện lớn. Như vậy, tôi không phủ định kết quả nghiên cứu về ung thư gan nói trên, mà chỉ nhấn mạnh rằng kết quả này CHƯA được kiểm chứng nên không đủ bằng chứng để khuyên bệnh nhân theo điều trị.

Xin nói thêm là ở Nhật Bản, “điều trị tốt” có nghĩa là “điều trị được bảo hiểm chi trả”. Đó là vì những điều trị đó đã có đầy đủ số liệu chứng minh hiệu quả thực sự trên nhóm bệnh nhân cụ thể (vượt qua giai đoạn 3 của thử nghiệm lâm sàng) và được chi trả bảo hiểm để nhiều bệnh nhân có thể chọn theo và có lợi ích lớn nhất.

Các bác sĩ ở Nhật thường chỉ khuyến khích bệnh nhân theo các điều trị nằm trong phạm vi bảo hiểm bởi chúng mang lại hiệu quả chắc chắn và cao nhất (dù không phải 100%, nhưng là cao nhất được biết tới) với chi phí mà bệnh nhân trả thấp nhất ở thời điểm hiện tại. Người Nhật rất quan tâm tới tổn hao tài chính, và xem đó là “tác dụng phụ” cần cân nhắc của điều trị.

that hu thong tin chua ung thu bang vac xin tu than

Thông tin trên mạng hiện nay tràn lan và khó đánh giá. Làm sao để phân biệt thật hư về việc chữa ung thư bằng phương pháp mới thưa tiến sĩ?

Như câu chuyện vắc xin tự thân ở trên, rất khó để người ngoài ngành phân biệt hư và thực. Đúng là chúng có thật và cũng đã được nghiên cứu lâm sàng ở một vài tình huống cụ thể (như ngăn tái phát ung thư gan sau mổ), nhưng số liệu ở tình huống cụ thể đó là chưa đủ độ tin cậy, và cũng không áp dụng ra các loại ung thư khác hay ở tình huống khác.

Các trang mạng vẫn loan truyền các thông tin như vắc xin “Chữa được rất nhiều loại ung thư, hoặc ngừa tái phát”, “Được chính phủ Nhật công nhận” hay “Được cấp phép đặc biệt để chữa cho người Việt Nam”… và nhiều bệnh nhân cũng hỏi chúng tôi về điều này. Đó là những thông tin không chính xác và cần hết sức thận trọng.

Vì các phương pháp điều trị này thường rất đắt đỏ (nhất là ra nước ngoài điều trị), bệnh nhân cần có tư vấn của bác sĩ điều trị và hỏi thêm ý kiến thứ hai từ những bác sĩ khác. Nhóm Facebook Hỗ trợ bệnh nhân ung thư, thuộc Dự án tình nguyện Y học cộng đồng là một trong những địa chỉ mà bệnh nhân và người thân có thể hỏi online nhờ kiểm chứng thông tin về các liệu pháp mới.

Những bệnh nhân tìm đọc được tài liệu tiếng Anh thì nên vào các website chính thống của các Hiệp hội ung thư của Mỹ và Châu Âu, xem hướng dẫn điều trị có ghi phương pháp đó không, bảo hiểm ở nước ngoài có trả cho phương pháp đó không. Tôi nghĩ rằng đó là những việc cơ bản cần làm trước khi đầu tư số tiền lớn vào các phương pháp điều trị “được cho là tiềm năng”.

Xin cảm ơn Tiến sĩ rất nhiều.

Theo Phương Thúy/ Dân trí

Tin mới hơn

Sự thật chữa tiểu đường, ung thư của 'thần dược' gạo lứt

Bộ Y tế chỉ đạo khẩn sau ca mắc cúm gia cầm A(H9) trên người đầu tiên

​Ngày 6/4, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) có công văn khẩn gửi Sở Y tế tỉnh Tiền Giang, Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh đề nghị các đơn vị tăng cường công tác phòng, chống cúm gia cầm lây sang người sau khi ghi nhận ca mắc cúm A(H9) đầu tiên tại Việt Nam.
Sự thật chữa tiểu đường, ung thư của 'thần dược' gạo lứt

Bộ Y tế yêu cầu tăng cường kiểm tra, giám sát kê đơn thuốc

Bộ Y tế vừa có văn bản về việc tăng cường kiểm tra, giám sát kê đơn, chỉ định trong khám bệnh, điều trị cho người bệnh gửi các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế và thuộc trường Đại học; Sở Y tế các tỉnh, thành phố; Y tế các bộ, ngành.
Sự thật chữa tiểu đường, ung thư của 'thần dược' gạo lứt

Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2: Ra mắt cuốn sách "Bản lĩnh blouse trắng"

Ngày 26/2, Hội Thầy thuốc trẻ Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức lễ kỷ niệm 69 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955 - 27/2/2024) và ra mắt cuốn sách “Bản lĩnh blouse trắng”.
Sự thật chữa tiểu đường, ung thư của 'thần dược' gạo lứt

Sau Tết, tiếp tục giám sát chặt các dịch bệnh

Trong kỳ nghỉ Tết, cả nước ghi nhận 357 trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết, 225 trường hợp mắc tay chân miệng.
Sự thật chữa tiểu đường, ung thư của 'thần dược' gạo lứt

Bé gái 5 tuổi bị mất một bàn tay vì hàng xóm đốt pháo

Khi đang chơi trước nhà, thấy nhà hàng xóm đốt pháo hoa bé gái nhặt một viên pháo rơi trên sân, sau đó pháo phát nổ khiến tay trái của bé bị dập nát và đùi phải bị cháy đen.

Tin bài khác

Phẫu thuật loại bỏ khối u "khổng lồ" cho cụ bà gần 90 tuổi

Phẫu thuật loại bỏ khối u "khổng lồ" cho cụ bà gần 90 tuổi

Bệnh viện Đà Nẵng thông tin, các bác sĩ Khoa Ngoại lồng ngực của bệnh viện vừa phẫu thuật thành công khối u khổng lồ vùng góc hàm cho cụ bà có tiền sử 3 lần tai biến.
Phối hợp nhiều chuyên khoa cứu sống một phụ nữ bị đâm 17 vết dao

Phối hợp nhiều chuyên khoa cứu sống một phụ nữ bị đâm 17 vết dao

Ngày 31/1, Bệnh viện Chợ Rẫy (TP Hồ Chí Minh) cho biết, bệnh viện vừa thực hiện báo động đỏ liên viện, mổ khẩn cứu sống một phụ nữ bị đâm 17 vết trên cơ thể trong tình trạng tính mạng bị đe doạ.
TP Hồ Chí Minh: Em bé đầu tiên được thông tim trong bào thai chào đời khỏe mạnh

TP Hồ Chí Minh: Em bé đầu tiên được thông tim trong bào thai chào đời khỏe mạnh

Bé trai đầu tiên được thông tim từ trong bào thai đã chào đời lúc 9h17 sáng 30/1, tại Bệnh viện Từ Dũ, nặng 2,9kg, da dẻ hồng hào, khóc rất to khi chào đời.
Cô gái hôn mê sau phẫu thuật thẩm mỹ đặt túi ngực, hạ gò má

Cô gái hôn mê sau phẫu thuật thẩm mỹ đặt túi ngực, hạ gò má

Nữ bệnh nhân 26 tuổi bị tai biến xuất huyết não sau phẫu thuật thẩm mỹ đặt túi ngực, gọt góc hàm, hạ gò má, nhổ răng khôn.
Dập nát bàn tay do nổ pháo tự chế

Dập nát bàn tay do nổ pháo tự chế

Khoa Chấn thương Chi trên và vi phẫu thuật, Viện Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vừa tiếp nhận nhiều ca bệnh bị tai nạn nghiêm trọng do sử dụng pháo nổ tự chế hoặc tự chế pháo nổ học theo hướng dẫn trên mạng để chơi.
Xem thêm

Đọc nhiều

Cách dịch biển số xe xấu-đẹp tại Việt Nam

Cách dịch biển số xe xấu-đẹp tại Việt Nam

Có rất nhiều cách luận biển số tại Việt Nam, trong đó dựa trên phát âm và giá trị là hai cách phổ biến nhất. Quan niệm xấu, đẹp về biển số tại Việt Nam có ...
Tự soi mình theo Nghị quyết Trung ương 4 để liên hệ, kiểm điểm, khắc phục

Tự soi mình theo Nghị quyết Trung ương 4 để liên hệ, kiểm điểm, khắc phục

Vì sinh mệnh chính trị của Đảng, vì sự nghiệp đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước, vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, các cấp ủy đảng từ Trung ương ...
[Megastory] Phát hiện 11 ca nhiễm COVID-19, Thái Nguyên nâng cao các giải pháp ứng phó

[Megastory] Phát hiện 11 ca nhiễm COVID-19, Thái Nguyên nâng cao các giải pháp ứng phó

Trong 3 ngày qua, Thái Nguyên phát hiện 11 trường hợp dương tính với SARS-CoV-2, gồm 3 trường hợp tại huyện Đồng Hỷ (ngày 31/10, cách ly từ khi trở về Thái Nguyên), 8 trường ...
Khu cách ly tập trung đầu tiên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên sẵn sàng hoạt động

Khu cách ly tập trung đầu tiên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên sẵn sàng hoạt động

Trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh viêm đường hô hấp do chủng mới của virus Corona gây ra,cùng với cả nước, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ ...
Thái Nguyên: 99 ca nghi nhiễm Covid-19, ghi nhận 57 ca mắc Covid-19 (ngày 30/11)

Thái Nguyên: 99 ca nghi nhiễm Covid-19, ghi nhận 57 ca mắc Covid-19 (ngày 30/11)

Thái Nguyên công bố 99 ca nhiễm Covid-19 mới, cập nhật sáng 30/11. Tổng số ca mắc Covid-19 lũy tích từ 01/01/2021 đến nay: 410 ca

Clip ngắn

Xem trên
Tự hào cờ đỏ sao vàng

Tự hào cờ đỏ sao vàng

Lá cờ nền đỏ với ngôi sao vàng 5 cánh luôn gắn liền với những sự kiện lịch sử hào hùng, là động lực để cán bộ, đảng viên và nhân dân ta phấn đấu, ...
[Infographic] Thái Nguyên: Khung kế hoạch thời gian năm học 2024-2025 đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên

[Infographic] Thái Nguyên: Khung kế hoạch thời gian năm học 2024-2025 đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên

UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Quyết định số 1908/QĐ-UBND về việc ban hành Khung kế hoạch thời gian năm học 2024 - 2025 đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông ...
[Photo] Trào lưu “mỗi mái nhà là một lá cờ Tổ quốc”: Lan tỏa tình yêu nước

[Photo] Trào lưu “mỗi mái nhà là một lá cờ Tổ quốc”: Lan tỏa tình yêu nước

Những ngày gần đây, trào lưu "mỗi mái nhà là một lá cờ Tổ quốc" đang gây “sốt” trên mạng xã hội. Những hình ảnh, clip về mái nhà rực rỡ với cờ đỏ sao ...
Danh mục vùng cấm, vùng hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

Danh mục vùng cấm, vùng hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

Mới đây tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Quyết định về việc phê duyệt Danh mục vùng cấm, vùng hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.
[Megastory] Mang Văn hoá Việt ra thế giới - KỲ 2

[Megastory] Mang Văn hoá Việt ra thế giới - KỲ 2

Cách đây tròn 80 năm, bản Đề cương về văn hóa Việt Nam do Tổng Bí thư Trường Chinh khởi thảo ra đời. Văn kiện được ví như cương lĩnh đầu tiên của Đảng ta ...
[Infographic] Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Thái Nguyên: Nhìn lại một nhiệm kỳ hoạt động nổi bật

[Infographic] Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Thái Nguyên: Nhìn lại một nhiệm kỳ hoạt động nổi bật

Trong nhiệm kỳ qua (2019 – 2024), tình hình kinh tế trong nước và quốc tế có nhiều khó khăn, thách thức. Song dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, linh hoạt của cấp ...
Những hình ảnh về thiệt hại do mưa lũ gây ra tại huyện Định Hóa

Những hình ảnh về thiệt hại do mưa lũ gây ra tại huyện Định Hóa

Theo thống kê của huyện Định Hóa, tính đến hết ngày 16/9, thiệt hại do đợt mưa lũ sau cơn bão số 3 gây ra trên 120 tỷ đồng. 23/23 xã, thị trấn trên địa ...

Chương trình phát thanh

Thời sự Chuyên mục Phát thanh giao thông Tiếng dân tộc