Dự thảo thi đánh giá năng lực vào lớp 6: Cân nhắc khi đưa ra triển khai đại trà

Thầy Trần Trung Hiếu – Giáo viên trường THPT chuyên Phan Bội Châu chia sẻ như vậy về dự thảo thông tư về quy chế tuyển sinh THCS và THPT, trong đó, có quy định đối với tuyển sinh đầu vào cấp THCS, dự kiến cho phép một số trường THCS tuyển sinh vào lớp 6 theo phương thức xét tuyển kết hợp với kiểm tra, đánh giá năng lực mà Bộ GD&ĐT vừa công bố.

Có thêm một thước đo công bằng

Theo quan điểm của thầy giáo Trần Trung Hiếu thì việc Bộ GD&ĐT sửa đổi, bổ sung một số điều về quy chế tuyển sinh THCS cho Thông tư 11 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT là sự điều chỉnh hợp lý.

Thứ nhất, phương án tuyển sinh với hình thức xét tuyển phối hợp với kiểm tra, đánh giá năng lực đến hôm nay đã không còn xa lạ với bậc học THPTvà Bộ GD&ĐT đã triển khai nó từ kỳ thi THPT quốc gia 2015. Nếu triển khai ở bậc THCS cũng là cách để từng bước giúp các em bậc THCS làm quen và tiếp cận dần với việc học và thi mới và hạn chế dần với tình trạng học lệch, học tủ trong học sinh.

Thứ hai, là sự linh hoạt trong quá trình tuyển sinh THCS trong trường hợp các cơ sở giáo dục có số học sinh đăng ký vào học lớp 6 nhiều hơn so với tiêu chuẩn tuyển sinh, thì các Sở GD&ĐT các địa phương thực hiện phương án tuyển sinh theo phương thức xét tuyển hoặc kết hợp xét tuyển với kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh.

Thứ ba,về quy định tuyển thẳng và chế độ ưu tiên, dự thảo Thông tư này đã nâng cấp chế độ tuyển thẳng, ưu tiên cho các học sinh đạt các giải của các cuộc thi về văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, khoa học kỹ thuật của học sinh THCS, THPT phải đạt giải cấp quốc gia.

Trước đó, cách đây 3 năm, khi Bộ cấm mọi hình thức thi tuyển sinh vào lớp 6, khiến nhiều trường chất lượng cao hết sức áp lực vào mùa tuyển sinh. Thực tế đã xảy ra không ít trường hợp phụ huynh làm đẹp hồ sơ cho con em mình, khiến cho việc xét hồ sơ phải kèm theo nhiều tiêu chí phụ như là ưu tiên những em đạt giải trong các cuộc thi olympic, giao lưu Toán, Tiếng Việt… Cũng chính vì vậy mà đẻ ra nhiều cuộc thi, giao lưu, nhưng mục đích không phải để học sinh được chơi một sân chơi trí tuệ, mà trở thành một cuộc đua, nhằm lấy thành tích, lấy huy chương, giải thưởng làm đẹp hồ sơ tuyển sinh vào trường điểm.

Sau đó, Bộ GD-ĐT tìm giải pháp để tháo gỡ những vấn đề phát sinh trong tuyển sinh đầu cấp, bỏ bớt một số cuộc thi. Và dự thảo phương án tuyển sinh mới đây nếu được thông qua thì năm nay, các trường “nóng” tuyển sinh, hay còn gọi là các trường điểm, trường chất lượng cao hàng năm quá tải hồ sơ đăng ký sẽ rất mừng. Vì Bộ cho phép có thêm một thước đo công bằng, bên cạnh việc xét hồ sơ để lọc và lựa chọn học sinh đủ điều kiện trúng tuyển vào trường, thầy Trần Trung Hiếu nhận định.

Cân nhắc nên áp dụng theo từng đối tượng

Tuy nhiên, theo thầy Hiếu, nếu áp dụng kết hợp xét tuyển với bài kiểm tra năng lực vào thực tế thì cần phải cân nhắc xem nên áp dụng đối với đối tượng trường nào.

Tại Nghệ An số lượng trường THCS trên địa bàn tỉnh Nghệ An có số lượng chỉ tiêu thấp hơn số lượng học sinh đăng ký vào là rất ít, mỗi huyện, thành thị chỉ có một vài trường. Theo đó, việc học sinh hoàn thành bậc tiểu học được lên THCS như là điều… đương nhiên, bởi vì chúng ta đã phổ cập THCS.

Với dự thảo mới dành cho tuyển sinh lớp 6 này, ngoài xét tuyển, còn kết hợp thi kiểm tra đánh giá năng lực. Giả sử với những em không vượt qua được kỳ kiểm tra năng lực này, thì các em sẽ đi đâu? Học ở đâu?

Trong khi đó, hiện nay, Nghệ An có hơn 400 trường THCS, thì hầu hết các trường đều nằm trong hệ thống trường công lập, chứ không có trường dân lập, ngoại trừ tại TP Vinh có trường Phổ thông Phượng Hoàng mới thành lập cách đây 2 năm.

Đây là một câu hỏi mà thực tế đặt ra nếu như dự thảo đưa vào triển khai thực hiện. Việc tổ chức thi đánh giá năng lực là phù hợp với địa bàn thành phố lớn, đông dân cư, quy mô mạng lưới trường lớp rộng lớn, bao gồm cả hệ thống giáo dục công lập lẫn dân lập, tư thục. Nhưng nhìn rộng ra cả nước, mà cụ thể như tại Nghệ An, thì khi triển khai đánh giá năng lực trong tuyển sinh lớp 6 sẽ gặp nhiều khó khăn, hạn chế.

Chưa kể đến địa bàn miền núi, vùng sâu vùng xa, vận động để học sinh đến lớp là cả một câu chuyện khó khăn, vất vả. “Nếu như thêm một khâu kiểm tra, đánh giá năng lực nữa, thì những em học sinh này lại càng “ngại”đi học”, thầy Trần Trung Hiếu chia sẻ.

Tất nhiên, đây mới chỉ là dự thảo và đề xuất của Bộ GD&ĐT, tức là có một khoảng thời gian để Bộ lắng nghe các ý kiến góp ý của dư luận xã hội và đội ngũ cán bộ, quản lý, giáo viên trước khi áp dụng triển khai trong thực tế.

Để hiện thực hóa phương án tuyển sinh này, tôi thiết nghĩ Bộ GD&ĐT cần :

Thứ nhất, lấy ý kiến góp ý, phản biện công khai trên các phương tiện truyền thông để có cách nhìn tổng quan và cụ thể về những mặt được và cả những tồn tại cần điều chỉnh thì tạo nên sự đồng thuận, đồng hành của đội ngũ các nhà quản lý giáo dục, các thầy cô giáo, phụ huynh học sinh.

Thứ hai, nên triển khai trước phương án tuyển sinh này ở các thành phố lớn, từ đó rút kinh nghiệm trong quá trình triển khai ở các địa phương còn lại.

Thứ ba, ở các cơ sở giáo dục của các địa phương đặc biệt khó khăn về điều kiện dịa lý, kinh tế-xã hội, Bộ GD&ĐT cần phối hợp với các địa phương có cơ chế, chính sách đặc thù khi triển khai để tránh rơi vào tình trạng mâu thuẫn giữa vấn đề “phổ cập giáo dục” với phương án tuyển sinh.

Với bài kiểm tra nặng lực, Bộ cần có những quy định, hoặc hướng dẫn cụ thể, giao cho địa phương chủ động, linh hoạt để ra đề, tổ chức thi với hình thức, nội dung phù hợp với đặc điểm, tình hình thực tế tại nơi đó, thì hiệu quả sẽ tốt hơn. Từ đó, tạo động lực thúc đẩy phong trào thi đua dạy tốt – học tốt, giáo dục toàn diện học sinh.