Đầu mùa nắng nóng, nhiều trẻ mắc căn bệnh để lại di chứng thần kinh nặng nề

Dấu hiệu ban đầu dễ nhầm lẫn

Bé H.M.N được đưa vào viện hôm 4/3, đến nay trải qua một tháng rưỡi điều trị viêm màng não mủ, em đã ổn định hơn nhưng các đánh giá về di chứng thần kinh, vận động còn phải tiếp tục chờ, do em còn quá nhỏ.

Bệnh nhi 3 tháng tuổi nhưng đã có thâm niêm 45 ngày nằm viện vì căn bệnh viêm màng não mủ nguy hiểm.

Mẹ bệnh nhi cho biết, trước thời điểm vào viện 4 ngày, chị gái bế bé và không may bị ngã, sau đó bé xuất hiện sốt rồi bú kém. Lúc đầu, gia đình nghĩ đến nguy cơ bú kém, sốt là do bị ngã, đã đưa bé đến BV Nhi Hải Phòng điều trị. Sau 2 ngày, bé xuất hiện thêm tình trạng lơ mơ, được chuyển đến BV Nhi Trung ương, được chẩn đoán hội chứng viêm màng não mủ dương tính phải nhập viện điều trị.

“Việc em bé bị ngã khi chị bế chỉ là xảy ra đồng thời với thời điểm bệnh nhi mắc bệnh viêm màng não mủ”, BS điều trị cho biết.

Một bệnh nhi khác, bé N.V.Đ (12 ruổi, Thanh Hoá) với biểu hiện ban đầu chỉ sốt, đau đầu. Sau 3 ngày uống thuốc hạ sốt không đỡ, bệnh nhi rơi vào tình trạng co giật, li bì được chuyển thẳng ra BV Nhi Trung ương. Sau 3 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân đã bắt đầu hồi phục ý thức, tuy nhiên, vẫn chưa thể vận động được.

PGS.TS Trần Minh Điển, Phó Giám đốc BV Nhi TW cho biết, Khoa điều trị tích cực, Trung tâm Y học lâm sàng các bệnh Nhiệt đới - BV Nhi TW hiện đang điều trị cho 30 trẻ bị viêm não, viêm màng não.

Đáng nói, hầu hết các trẻ này đều được chuyển từ tuyến dưới lên trong tình trạng bệnh đã nặng và biến chứng thần kinh. Trong đó phần lớn trẻ đều chưa được tiêm phòng vắc xin.

Phát hiện sớm giảm di chứng

Tại hội thảo “Cập nhất chẩn đoán và điều trị bệnh viêm não ở trẻ nhỏ” với sự tham gia của các bác sĩ, điều dưỡng tại khu vực phía Bắc ngày 23/4 tại BV Nhi TW nhằm hưởng ứng ngày thế giới phòng chống bệnh viêm não, viêm màng não toàn cầu (24/4), TS Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Y học các bệnh nhiệt đới trẻ em BV Nhi Trung ương cho biết, các bệnh liên quan tổn thương não, màng não chiếm tỉ trọng tương đối lớn.

Trong khi đó tỉ lệ tử vong hoặc di chứng sau viêm não còn cao, nhiều bệnh nhân sau điều trị viêm não, viêm màng não phải tiếp tục điều trị tại khoa thần kinh, phục hồi chức năng, mắt, thính học… do di chứng bệnh để lại.

Trong đó, viêm màng não do vi khuẩn là một bệnh phổ biến khắp thế giới, là một trong những bệnh nhiễm khuẩn thần kinh hay gặp nhất ở trẻ em chủ yếu dưới 3 tuổi, đặc biệt trẻ dưới 1 tuổi.

Với bệnh lý này, tỷ lệ tử vong đến 50% nếu không được điều trị, nếu được chẩn đoán và điều trị sớm thì tỷ lệ tử vong giảm xuống từ 8 – 15%. Điều trị đặc biệt hiệu quả trong vòng 24 – 48 giờ khởi phát bệnh. Có khoảng 10 – 20% bệnh nhân chịu di chứng về tinh thần vận động, giảm thính lực.

“Tại BV Nhi Trung ương năm 2007 tỉ lệ tử vong trong số trẻ mắc viêm màng não nhiễm khuẩn là 7%”, TS Lâm cho biết.

TS Lâm khẳng định, việc phát hiện sớm viêm màng não, viêm não vi khuẩn, nhiều khi chỉ một liều kháng sinh là bệnh nhân ổn. Nhưng nếu phát hiện muộn, điều trị càng khó khăn, nguy cơ tử vong, di chứng cao hơn.

"Như với bệnh viêm não mô cầu, khi nghi ngờ, các bác sĩ cần điều trị kháng sinh càng sớm càng tốt rồi mới chuyển tuyến. Không nên chuyển bệnh nhân đi luôn bởi nguy cơ lây lan, cũng như việc khi lên đến nơi thì cơ hội điều trị đã giảm đi rất nhiều do bệnh nhân không được tiếp cận sớm", TS Lâm nói.

"Chúng tôi đã từng gặp nhiều bệnh nhân được chuyển lên BV Nhi Trung ương vì theo dõi nhiễm trùng huyết, viêm phổi... nhưng kết quả chọc dịch não tuỷ cho thấy viêm não. Vì thế, tôi khuyến cáo các bác sĩ hãy luôn nghĩ đến nguy cơ viêm não để không bị bỏ qua. Dù việc phát hiện là rất khó khăn nhưng nếu phát hiện trong 24 - 48 giờ đồng hồ, điều trị vẫn mang lại hiệu quả cao", TS Lâm nói.

Phát hiện sớm bệnh nhân sẽ có cơ hội điều trị khỏi, ít để lại di chứng.

Để xác định bệnh cần chọc dò tuỷ sống để xét nghiệm dịch não tuỷ. Kết quả chọc dịch não tuỷ cùng với “thang điểm” chấm theo triệu chứng, các xét nghiệm khác của bệnh nhân là cơ sở để chẩn đoán bệnh.

BS cũng khuyến cáo, hiện đang là thời kỳ cao điểm để bệnh viêm não và viêm màng não, vì vậy hãy luôn cảnh giác để phát hiện dấu hiệu bệnh sớm ở trẻ. Khi phát hiện trẻ có những dấu hiệu sốt cao, đau đầu, buồn nôn và cứng gáy, thì các gia đình cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời. Với những bệnh viêm não, màng não đã có vắc xin cần đưa trẻ đi tiêm để chủ động phòng bệnh.