Tham nhũng vẫn nghiêm trọng ở các Bộ được duyệt dự án, phân tiền

Báo cáo thẩm tra báo cáo của Chính phủ về công tác phòng chống tham nhũng năm 2017 do UB Tư pháp của Quốc hội thực hiện đã được gửi tới các vị đại biểu Quốc hội.

Các hoạt động phân bổ nguồn lực, cấp phép khai thác tài nguyên, khoáng sản... vẫn là những mảnh đất dung dưỡng tham nhũng.

Dấu hiệu bỏ lọt tham nhũng

Theo cơ quan thẩm tra, báo cáo từ Chính phủ chưa phản ánh thật đầy đủ thực trạng công tác phòng chống tham nhũng năm 2017 và chưa nêu được một số chuyển biến nổi bật của công tác này so với năm 2016.

Chính phủ cũng chưa chỉ ra được cơ quan, đơn vị, địa phương nào làm tốt và nhất là cơ quan, đơn vị, địa phương nào chưa làm tốt công tác phòng chống tham nhũng, chưa đề ra giải pháp mang tính đột phá và lộ trình cụ thể để khắc phục những hạn chế của công tác này đã tồn tại qua nhiều năm.

Thậm chí, số vụ án tham nhũng nêu trong báo cáo còn mâu thuẫn với số liệu trong báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2017.

Cơ quan thẩm tra nhấn mạnh, việc tự phát hiện tham nhũng qua công tác thanh tra, kiểm tra vẫn là khâu rất yếu từ nhiều năm nay, toàn quốc phát hiện được 15 vụ với 21 đối tượng qua tự thanh tra, kiểm tra. Việc xử lý hành chính, xử lý kỷ luật nhiều nhưng kiến nghị xử lý hình sự còn ít, trong khi tình hình tham nhũng vẫn được đánh giá là nghiêm trọng, phức tạp, diễn ra trên diện rộng là có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm tham nhũng.

Báo cáo thẩm tra dẫn nhiều con số đáng chú ý. Cơ quan thanh tra đã ban hành 154.298 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền 5.403 tỷ đồng nhưng chỉ chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự 105 vụ với 214 đối tượng. Cơ quan kiểm toán xử lý nhiều tập thể và cá nhân liên quan đến sai phạm, kiến nghị xử lý tài chính 39.738 tỷ đồng nhưng chỉ chuyển 2 vụ việc sang cơ quan điều tra.

UB Tư pháp cũng cho biết, nhiều cơ quan, tổ chức, cá nhân có sai phạm nhưng không bị áp dụng bất kỳ hình thức kỷ luật nào. Cá biệt có địa phương qua hoạt động thanh tra kiến nghị xử lý 971 người thì có đến 940 người được “phê bình nghiêm khắc”, “kiểm điểm rút kinh nghiệm”.

Bên cạnh đó còn có trường hợp qua thanh tra, kiểm toán, giải quyết khiếu nại, tố cáo phát hiện có dấu hiệu tham nhũng nhưng chậm chuyển sang cơ quan điều tra. Có những vụ việc xảy ra mà dư luận xã hội bức xúc, người dân đã kiến nghị trong thời gian dài nhưng vẫn chậm được xử lý, chỉ khi báo chí phản ánh, Quốc hội, hội đồng nhân dân tiến hành giám sát hoặc có ý kiến của lãnh đạo Đảng, Nhà nước thì các cơ quan này mới tích cực vào cuộc.

Bỏ lọt tham nhũng ở bộ ngành, địa phương nhiều nguồn lực

Đáng lưu ý, theo cơ quan thẩm tra, trong những năm gần đây, hành vi tham nhũng được phát hiện và xử lý chủ yếu là các vụ án tham nhũng nhỏ ở cấp xã, cấp huyện hoặc những vụ tham nhũng, kinh tế lớn do cơ quan điều tra cấp trung ương điều tra.

Còn nhìn chung, ở cấp tỉnh, ở một số bộ, ngành, việc phát hiện và xử lý các vụ tham nhũng còn ít, trong khi theo phản ánh của dư luận thì tình hình tham nhũng ở những khu vực này vẫn còn nghiêm trọng, nhất là ở một số bộ, ngành có thẩm quyền phân bổ các nguồn lực đầu tư, tài chính, xét duyệt dự án, công trình, quản lý cấp phép về khai thác khoáng sản, xuất nhập khẩu các hàng hóa thiết yếu… hoặc ở những tỉnh có nhiều dự án đầu tư công lớn, khai thác tài nguyên, khoáng sản, có nhiều chương trình mục tiêu quốc gia, không loại trừ ở cả các tỉnh nghèo, vùng sâu, vùng xa được hưởng các ưu đãi từ ngân sách nhà nước.

Đây là vấn đề lớn, xảy ra trong nhiều năm nhưng chưa được khắc phục, có dấu hiệu bỏ lọt tham nhũng ở khu vực này, cơ quan thẩm tra nhấn mạnh.

Một trong những nguyên nhân của tình trạng trên được UB Tư pháp đánh giá là việc “khép kín” trong nội bộ, thiếu kiên quyết, còn nể nang, né tránh, bệnh thành tích của nhiều tỉnh, bộ, ngành trong việc xây dựng chương trình thanh tra, kiểm tra nội bộ về phòng chống tham nhũng. Ở một số đơn vị phát hiện được tham nhũng thì chủ yếu là do có đơn tố cáo hoặc do mâu thuẫn nội bộ.

UB Tư pháp đề nghị Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước khi xây dựng chương trình công tác hàng năm cần chú trọng kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán tại các khu vực này, tránh bỏ lọt tội phạm tham nhũng.