Đền Lục Giáp thuộc xóm Dương, xã Đắc Sơn, thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. Theo các tư liệu lịch sử, thời xa xưa đền chỉ là một ngôi miếu nhỏ thờ thần linh của dân làng vùng Sơn Cốt. Đến thế kỷ XII (thời nhà Lý), để tưởng nhớ công ơn của người Anh hùng dân tộc Dương Tự Minh, người đã có công lớn giữ yên bờ cõi phía Bắc nước Đại Việt, nhân dân làng Sơn Cốt đã lập miếu để thờ. Đến thế kỷ XV (thời Lê), Tiến sĩ Đỗ Cận, người làng Thống Thượng (xã Minh Đức ngày nay) đã thuê thợ giỏi đục đẽo và chạm khắc thành khung nhà hoàn chỉnh rồi đem về dựng ở nơi đây, thay thế cho ngôi miếu nhỏ cũ. Từ đó, nhân dân 6 giáp làng Sơn Cốt (tức xã Đắc Sơn ngày nay) trông coi đền và đền mang tên Lục Giáp từ đó.

Thị xã Phổ Yên: Bàn giao công trình tu bổ, tôn tạo Di tích Quốc gia Đền Lục Giáp giai đoạn 1
Đền Lục Giáp xóm Dương, xã Đắc Sơn, thị xã Phổ yên, tỉnh Thái Nguyên

Đền còn có tên là Miếu Vật gắn liền với sự kiện tướng Lưu Nhân Chú (thời Lê) đến vùng Sơn Cốt tuyển mộ nghĩa quân. Đền Lục Giáp được xếp hạng di tích lịch sử cấp Quốc gia năm 1993. Trải qua thời gian, đến nay nhiều hạng mục công trình đã xuống cấp, ảnh hưởng tới cảnh quan di tích. Được sự quan tâm của Nhà nước, năm 2020, Đền Lục Giáp được Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên làm chủ đầu tư tiến hành tu bổ, tôn tạo lại, có tổng mức đầu tư trên 23 tỷ đồng, được chia làm 2 giai đoạn đầu tư. Đến nay, sau 01 năm thi công, công trình hoàn thành giai đoạn 1, gồm các hạng mục: Tiền tế, Hậu cung, nhà tả vu – hữu vu, nhà điện mẫu… với kinh phí trên 11 tỷ 937 triệu đồng, công trình hoàn thành đảm bảo đúng theo hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công, chất lượng, mỹ thuật theo quy định.

Thị xã Phổ Yên: Bàn giao công trình tu bổ, tôn tạo Di tích Quốc gia Đền Lục Giáp giai đoạn 1
Đền Lục Giáp được xếp hạng di tích lịch sử cấp Quốc gia năm 1993

Tại buổi Lễ, Sở văn hóa Thể thao và du lịch tỉnh đã tiến hành các thủ tục bàn giao công trình tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử Quốc gia Đền Lục Giáp cho UBND Thị xã Phổ Yên và UBND xã Đắc Sơn quản lý, bảo vệ và khai thác từ ngày 10/7/2021. Đây là di tích có tầm quan trọng và giá trị đối với Thị xã. Sau khi tiếp nhận, Thị xã Phổ Yên và xã Đắc Sơn cam kết sẽ quản lý, khai thác và phát huy hiệu quả giá trị của di tích, có phương án bảo vệ, quản lý và khai thác hiệu quả, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tâm linh, giữ được nét truyền thống văn hóa lịch sử, phát huy được giá trị di tích lịch sử Quốc gia./