Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng về các dự án khai thác bauxite, sản xuất alumin Nhân Cơ (Đắk Nông), Tân Rai (tỉnh Lâm Đồng) và Nhà máy điện phân nhôm Đắk Nông.

Để hai nhà máy alumin Nhân Cơ và Tân Rai hoạt động hiệu quả, đảm bảo chất lượng, an toàn, Phó Thủ tướng yêu cầu Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) phải tiếp tục rà soát lại dự án, kể cả dự án đang hoạt động hay đang chạy thử nhằm tối ưu hóa, đặc biệt là phát hiện và khắc phục những khâu bất hợp lý có nguy cơ mất an toàn, làm tăng giá thành, giảm sức cạnh tranh của sản phẩm.

TKV được lưu ý là phải khắc phục thất thoát lãng phí trong khai thác, tuyển luyện nhằm bảo vệ tiết kiệm tài nguyên khoáng sản; chống thất thoát trong đầu tư xây dựng, quản lý vận hành, khai thác, chi phí nguyên nhiên vật liệu. "Đặc biệt, phải chú trọng công tác bảo vệ môi trường, kiểm soát chặt chẽ chất thải, lắp đặt bổ sung hệ thống quan trắc, hoàn nguyên các khu vực đã khai thác, tuyệt đối không để xảy ra sự cố môi trường" - Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng lưu ý các dự án bauxite về vấn đề hoàn nguyên các khu vực đã khai thác, tuyệt đối không để xảy ra sự cố môi trường.

Riêng đối với dự án điện phân nhôm Đắk Nông, Phó Thủ tướng cũng đưa ra đề nghị với chủ đầu tư phải tiếp tục đẩy nhanh tiến độ, sớm đưa dự án vào vận hành sản xuất; đồng thời chú trọng công tác an toàn lao động, quản lý lao động và các vấn đề an ninh trên địa bàn, "không để xảy ra tình hình phức tạp".

Đối với cơ quan chủ quản là Bộ Công Thương, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng giao nhiệm vụ: Sau khi dự án Nhân Cơ đi vào hoạt động, bộ này phối hợp với các cơ quan liên quan chỉ đạo TKV tổ chức đánh giá, tổng kết việc thực hiện 2 dự án khai thác bauxite, sản xuất alumin. Việc đánh giá phải đặt trong tổng thể phát triển ngành khai khoáng, ngành công nghiệp nhôm của Việt Nam, phân tích thật kỹ mọi yếu tố kinh tế, xã hội, an sinh, quốc phòng, an ninh.

Trên cơ sở đánh giá hiệu quả của hai dự án, Bộ Công Thương phối hợp với các bộ, địa phương nghiên cứu xây dựng đề án Quy hoạch tổng thể khai thác, chế biến quặng bauxite và xây dựng ngành công nghiệp alumin – nhôm ở khu vực, báo cáo Chính phủ xem xét, trình Bộ Chính trị.

Theo đánh giá của Phó Thủ tướng, dự án khai thác bauxite, sản xuất alumin Nhân Cơ và Tân Rai là hai dự án thí điểm, có ý nghĩa quan trọng nhằm xây dựng ngành công nghiệp nhôm, một ngành đóng vai trò lớn trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Lãnh đạo Chính phủ cho biết, khi hai dự án đi vào hoạt động sẽ giúp Chính phủ có đủ thông tin và cơ sở đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị và làm cơ sở cho việc định hướng phát triển đồng bộ ngành công nghiệp nhôm của Việt Nam. Cùng với việc đầu tư dự án Nhà máy điện phân nhôm Đắk Nông sẽ hình thành tổ hợp khai thác - sản xuất alumin - luyện nhôm và sản phẩm sau nhôm, là mô hình đồng bộ cho ngành công nghiệp nhôm ở nước ta.

Hiện, dự án Tân Rai đã hoàn thành công tác đầu tư xây dựng và đi vào sản xuất kinh doanh ổn định, chất lượng quặng tinh và alumin đạt và vượt theo thiết kế, hiện đang tiêu thụ tốt trên thị trường thế giới và trong nước.

Tổng mức vốn đầu tư cho dự án này qua 4 lần điều chỉnh đã tăng gấp đôi, từ gần 8.000 tỷ đồng lên đến 15.414 tỷ đồng. Thời gian thực hiện dự án bị chậm 4 năm so với quyết định phê duyệt lần đầu.

Theo một kết quả thanh tra đối với TKV vừa mới được công bố gần đây, dự án này sau 3 năm đi vào hoạt động, tính từ tháng 10/2013 đến hết tháng 9/2016, đã lỗ 3.696 tỷ đồng. Dự kiến năm 2017, dự án sẽ hết lỗ đúng như tính toán (với thời gian lỗ kế hoạch là 4 năm).

Dự án Nhân cơ có cùng công suất và công nghệ tương tự như Dự án Tân Rai, đã cơ bản hoàn thành công tác đầu tư xây dựng. Hiện nay dự án đã hoàn thành công tác chạy thử có tải, đạt công suất thiết kế và cơ bản đáp ứng các chỉ tiêu cam kết theo Hợp đồng EPC.

Theo quyết định đầu tư ban đầu (năm 2007), vốn đầu tư cho dự án này chỉ 3.285 tỷ đồng. Đến năm 2014, tổng vốn đầu tư đã tăng lên đến 16.821 tỷ đồng.