Sáng 9/1, tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Hội nghị tổng kết hoạt động khoa học và công nghệ năm 2017 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2018. Cùng dự có Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, lãnh đạo một số bộ ngành, địa phương.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị tổng kết hoạt động khoa học và công nghệ năm 2017.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao các đại biểu dự hội nghị đã thảo luận làm rõ hơn nhiệm vụ của cơ quan quản lý nhà nước cần làm gì để tạo điều kiện cho phát triển khoa học công nghệ. Do đó, Thủ tướng nhấn mạnh đến vai trò của giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ các địa phương phải làm tốt công tác tham mưu cho lãnh đạo tỉnh để phát triển khoa học công nghệ ở địa phương.

Ngành khoa học công nghệ cũng đã có nhiều sản phẩm khoa học công nghệ ứng dụng thực tế thành công, trong đó có sản phẩm thuộc lĩnh vực tài chính ngân hàng, y tế, công nghiệp xây dựng, thủy sản…

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng đánh giá cao hoạt động khoa học công nghệ đạt những kết quả tích cực như tinh thần quốc gia khởi nghiệp phát triển và lan tỏa mạnh mẽ; Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo đã phát triển rộng khắp với nhiều không gian làm việc chung, quỹ đầu tư mạo hiểm, tổ chức kết nối hỗ trợ khởi nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam. Đến nay, chúng ta có hơn 900 dự án khởi nghiệp được ươm tạo với 300 sản phẩm khởi nghiệp đã được kết nối đến với cộng đồng và các quỹ đầu tư. Số lượng các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo tăng nhanh với hơn 3000 doanh nghiệp.

Nhận thức về cơ hội và thách thức của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 ngày càng nâng cao, có thể kể tới như hoàn thiện mạng truyền thông di động 4G, phát triển xa lộ thông tin; phát triển Hệ tri thức Việt số hoá kết nối, chia sẻ hệ dữ liệu mở.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng chỉ ra một số mặt tồn tại, bất cập của ngành như thị trường khoa học công nghệ phát triển còn chậm. Kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ chưa được ứng dụng nhiều trong sản xuất, kinh doanh; chưa có nhiều sản phẩm khoa học và công nghệ được thương mại hóa. Bên cạnh đó, phát triển khoa học công nghệ chưa thực sự gắn với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Doanh nghiệp chưa trở thành trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia. Chưa huy động được nhiều nguồn lực xã hội đầu tư cho hoạt động khoa học công nghệ... Cơ chế tài chính còn bất hợp lý, ràng buộc sự phát triển.

Thủ tướng giao Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ tập hợp tất cả các vấn đề vướng mắc để Thủ tướng quyết một bước nữa để làm rõ hơn cơ chế tài chính, tạo điều kiện cho khoa học công nghệ.

Trong thời gian tới, Thủ tướng nêu 4 yêu cầu đối với ngành khoa học công nghệ: “Cần đáp ứng 4 yêu cầu chính là tính đổi mới, tính đột phá, tính thích ứng, tính bền vững trong chiến lược ngành, bám sát chương trình hành động của Chính phủ để phát triển. Riêng năm 2018 chương trình hành động của Chính phủ là gì, là tập trung chỉ đạo việc đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế mà trọng tâm là tháo gỡ khó khăn vướng mắc nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân trong nước phát triển, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất chất lượng lao động quốc gia”.

Thủ tướng cũng nêu lên 4 trụ cột chính cần đổi mới trong hoạt động khoa học công nghệ. Trong đó, Thủ tướng nhấn mạnh đến việc khoa học công nghệ phải góp phần chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế, nhất là những mô hình hiện có năng suất thấp trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam. Cùng với đó là thúc đẩy đổi mới sáng tạo mạnh mẽ hơn nữa, khi mà hiện nay, số lượng doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo còn ít. Phong trào khởi nghiệp sáng tạo mới bước đầu, chỉ tập trung ở đô thị lớn.

Nhấn mạnh đến việc phải tập trung phục vụ doanh nghiệp ứng dụng và đổi mới công nghệ, Thủ tướng cho rằng, doanh nghiệp phải là trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo.

“Một lần nữa chúng ta khẳng định, phải coi doanh nghiệp là trung tâm của đổi mới sáng tạo. Cái này phải nhận thức rõ hơn. Đổi mới sáng tạo trong các cơ quan Nhà nước là cần thiết, về phong cách lề lối làm việc, cải cách hành chính, cắt bỏ thủ tục, nhưng muốn có sản phẩm khoa học công nghệ thực sự cạnh tranh cấp quốc gia, cấp quốc tế thì doanh nghiệp là trung tâm, người dân là trung tâm. Phải có biện pháp cụ thể hơn, nhất là tạo môi trường, duy trì tốt 8 sàn giao dịch công nghệ kết nối cung cầu, môi giới chuyển giao khoa học công nghệ”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Từ các trụ cột đó, Thủ tướng nêu lên 3 đột phá ngành khoa học công nghệ cần tập trung. Trong đó, Thủ tướng nhấn mạnh đến đột phá về thể chế, chính sách với việc cần xóa bỏ tư duy hành chính hóa, quy hoạch hóa khoa học công nghệ. Cùng với đó, cần đổi mới về phương thức đầu tư, cơ chế đặt hàng cho khoa học công nghệ để 2% ngân sách Nhà nước chi cho khoa học công nghệ được sử dụng hiệu quả hơn.

Nhấn mạnh yếu tố con người là quan trọng nhất, Thủ tướng nêu lên đột phá nữa mà ngành cần triển khai, đó là đổi mới chính sách sử dụng và trọng dụng cán bộ khoa học công nghệ. Trong đó quan tâm đến 3 đối tượng chính là các nhà khoa học đầu ngành, các nhà khoa học được giao chủ trì các nhiệm vụ quan trọng của quốc gia và các nhà khoa học trẻ tài năng.

Lưu ý một số vấn đề trong thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ chủ động phát triển cơ sở hạ tầng khoa học công nghệ theo hướng hiện đại, đồng bộ, trong đó có các khu công nghệ cao phải làm thành công trong năm 2018 và các năm tiếp theo để bắt nhịp cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Cùng với đó là quan tâm triển khai vùng kinh tế trọng điểm dựa vào khoa học công nghệ, đặc biệt các vùng có lợi thế phát triển các sản phẩm nông nghiệp.

Lưu ý về phẩm chất đạo đức của cán bộ khoa học công nghệ, Thủ tướng nêu rõ, phải khắc phục bệnh thành tích, bệnh không thiết thực, không đi vào cuộc sống của khoa học công nghệ.

Tại Hội nghị, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng đã trao Huân chương Độc lập hạng Nhất cho nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Hoàng Văn Phong, trao Huân chương Độc lập hạng Ba cho nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Quân. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trao Huân chương Lao động các hạng cho các cán bộ, lãnh đạo của Bộ Khoa học và Công nghệ./.