Với tỷ lệ nội địa hóa thấp như hiện nay, ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam sẽ khó có thể cạnh tranh để tồn tại và phát triển. Đây là những nội dung được đưa ra tại Tọa đàm “phát triển công nghiệp tô tô và phụ tùng ô tô Việt Nam” do Bộ Công Thương phối hợp tổ chức ngày 6/9 tại Hà Nội.

Ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam chỉ bắt đầu từ năm 1990 và phần lớn được chuyển đổi từ việc sản xuất và lắp ráp xe máy sang ôtô. Trong khi cùng thời điểm đó, nhiều nước ASEAN đã bắt đầu chính sách công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu sang công nghiệp hóa hướng sang xuất khẩu.

Sản xuất lắp ráp ô tô đạt tỷ lệ nội địa hóa thấp hơn nhiều so với mục tiêu. (Ảnh minh họa: KT)

Đây là lý do khiến ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam phát triển chậm chạp trong suốt một thời gian dài thực hiện quy hoạch. Điều này thể hiện ở chỉ tiêu về tỷ lệ nội địa hóa thấp hơn nhiều so với mục tiêu đề ra là 40% vào năm 2005 và 60% vào năm 2010 đối với loại xe thông dụng như xe tải, xe khách, xe con.

Nhiều đại biểu cho rằng, chi phí sản xuất ôtô của Việt Nam vẫn cao hơn khoảng 20% so với các nước khác trong khu vực ASEAN. Ngành công nghiệp hỗ trợ chưa phát triển nên phải nhập khẩu linh kiện nhiều hơn để lắp ráp dẫn đến giá thành ôtô trong nước khó cạnh trạnh hơn nhiều nước trong khu vực.

Các doanh nghiệp tham gia lĩnh vực công nghiệp phụ trợ của Việt Nam chủ yếu thuộc loại vừa và nhỏ và chỉ sản xuất được một số ít chủng loại phụ tùng đơn giản, có hàm lượng công nghệ thấp như gương, kính, ghế ngồi, bộ dây điện, ắc quy, sản phẩm nhựa…

Công nghiệp ôtô vẫn được xác định là ngành tạo ra động lực phát triển cho các ngành khác và là giải pháp giảm nhập khẩu. Đại diện các doanh nghiệp, chuyên gia kinh tế kiến nghị Nhà nước cần tập trung kết nối kinh doanh, đồng thời xây dựng chiến lược xuất khẩu phụ tùng linh kiện ôtô và thay thế nhập khẩu để thu hẹp khoảng cách về chi phí sản xuất và giảm giá bán xe để từ đó đáp ứng yêu cầu cạnh tranh trong thời gian tới.

Ông Trương Thanh Hoài, vụ trưởng Vụ Công nghiệp nặng (Bộ Công Thương) cho rằng, để phát triển được ngành công nghiệp cần xác định sản xuất cái gì, sản xuất cho ai và sản xuất thế nào và phải do thị trường quyết định.

“Rõ ràng trong chiến lược quy hoạch thể hiện rất rõ là phải tạo ra một thị trường để doanh nghiệp có mục tiêu để sản xuất. Khi đã tạo ra thị trường, nếu doanh nghiệp không đủ điều kiện để sản xuất, còn tồn tại điểm yếu chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường sẽ rất cần vai trò của Nhà nước trong việc hỗ trợ doanh nghiệp”, ông Hoài đề xuất./.