Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh như vậy tại Hội nghị trực tuyến sơ kết 5 năm thi hành Luật HTX năm 2012, tổ chức ngày 6.12 tại Hà Nội.

Nông dân tăng thu nhập

Báo cáo tại hội nghị, đại diện Liên minh HTX Việt Nam cho biết, đến ngày 5.12, cả nước có 20.768 HTX, trong đó có 6.378 HTX thành lập mới, chỉ riêng năm 2017 đã có 2.468 HTX mới. Các HTX đều tăng ở cả 3 khu vực kinh tế (công nghiệp - xây dựng, nông nghiệp và dịch vụ), trong đó chủ yếu là HTX nông nghiệp (chiếm trên 50%). Cả nước có khoảng trên 6,2 triệu thành viên tham gia HTX.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ thăm HTX nông nghiệp Mường Động chuyên sản xuất các loại quả có múi ở tỉnh Hoà Bình. Ảnh: Thành Chung

Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn nhưng hiệu quả hoạt động của các HTX ngày càng ổn định và có xu hướng phát triển. Doanh thu bình quân năm 2016 đạt trên 3 tỷ đồng/HTX, tăng 19,8% so với năm 2013.

Đánh giá sự phát triển của HTX, Bí thư Thành ủy TP.Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân cho biết: “TP.Hồ Chí Minh đã tổng kết và nhận thấy thu nhập của các hộ nông dân tham gia HTX cao hơn nông dân ở ngoài 35%. Thu nhập cao hơn này không đến từ việc tăng năng suất sản xuất vì thực tế năng suất chỉ tăng hơn 0,7%, mà đến từ việc giảm chi phí sản xuất, sản phẩm chất lượng cao, đảm bảo an toàn thực phẩm từ đó cho giá sản phẩm cao hơn khiến thu nhập nông dân tăng cao hơn” – ông Nhân cho biết.

"Kinh tế hộ gia đình nhỏ lẻ, manh mún, sản xuất hàng hóa phi tiêu chuẩn sẽ không có chỗ đứng, không có khả năng cạnh tranh và không thể tồn tại. HTX là mô hình tối ưu trong việc hỗ trợ các hộ gia đình phát triển sản xuất hiệu quả, tạo vị thế bình đẳng với các thành phần kinh tế khác trong thị trường”.

Ông Nguyễn Chí Dũng - Bộ trưởng Bộ KHĐT

Bí thư Thành ủy TP.Hồ Chí Minh đánh giá cao vai trò của doanh nghiệp (DN) trong việc thúc đẩy phát triển HTX. Vai trò của DN thể hiện ở 3 khía cạnh, đó là hợp đồng với nông dân để làm lao động trực tiếp, cung cấp đầu vào cao và hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm cho HTX.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Nguyễn Xuân Cường – Bộ trưởng Bộ NNPTNT nêu ví dụ Hà Giang là một tỉnh nghèo, người dân thu nhập thấp nhưng Bí thư, Chủ tịch UBND tỉnh đã quyết tâm thực hiện phát triển kinh tế tập thể nên số lượng HTX kiểu mới phát triển mạnh mẽ, đã ổn định và nâng cao đời sống của các hộ gia đình là thành viên HTX.

Các HTX nông nghiệp mới đã bảo đảm hoạt động đúng tôn chỉ mục đích, nhiều nơi trở thành hạt nhân trong tổ chức sản xuất, thúc đẩy việc giải quyết các vấn đề an sinh, cơ cấu lại ngành nông nghiệp, thích ứng biến đổi khí hậu và xây dựng nông thôn mới.

Cần thêm chính sách khuyến khích cho HTX

Ông Lê Minh Hoan – Bí thư Tỉnh ủy Đồng Tháp khẳng định: “Nếu không vào HTX, nông dân sẽ mãi nghèo, vì vậy điều trước tiên bà con cần làm là vào HTX. Chúng tôi thấy thật là hạnh phúc khi người nông dân thay đổi và đã liên kết với các chuyên gia tư vấn, DN trong chuỗi sản xuất. Nếu không có HTX, đừng nói đến tái cơ cấu nông nghiệp, xây dựng thành công nông thôn mới”.

Đến năm 2020, Chính phủ đặt mục tiêu phát triển khoảng 40.000 HTX. Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo nhấn mạnh phát triển HTX cần phải tập trung vào chất lượng hoạt động. Đại diện tỉnh Thanh Hóa cũng cho rằng, các chính sách của T.Ư rất ưu đãi cho HTX phát triển tuy nhiên chưa đi vào cuộc sống, có chính sách giao đất cho thuê đất nhưng HTX lại không có tiền xây dựng trụ sở.

Quy mô hoạt động nhỏ bé, năng lực nội tại yếu kém, trong đó có tâm lý tự ti, mặc cảm từ việc bao cấp trước đây. Việc vận dụng Luật HTX, Luật DN trong quá trình thực hiện còn những hạn chế.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, bên cạnh các chính sách động viên, Chính phủ cần bổ sung cơ chế, chính sách rõ ràng, mang tính khuyến khích các HTX ra đời, phát triển. Các địa phương cần quan tâm đào tạo, nâng cao trình độ người đứng đầu các HTX.

Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ yêu cầu các bộ, ban ngành, địa phương cần tính toán hiệu quả của kinh tế hộ nhờ tham gia HTX, hiện chỉ mới có TP.Hồ Chí Minh làm được điều này và họ đã đưa ra con số rất cụ thể, cùng mặt bằng như nhau nhưng nếu tham gia HTX, hiệu quả kinh tế tăng 35%”.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Chúng ta chưa đạt được mục tiêu và yêu cầu đã đề ra. Vì vậy ngay lúc này các bộ ngành cần tiếp tục nghiên cứu và đề xuất sửa đổi bổ sung Luật HTX, đặc biệt là một số vấn đề lớn như tỉ lệ góp vốn của thành viên như thế nào; thủ tục giải thể bắt buộc đối với những HTX yếu kém ra sao; tỉ lệ cung cấp dịch vụ đầu vào đầu ra của HTX...”.