Phóng viên (PV): Đề nghị đồng chí khái quát về vị trí, vai trò của lực lượng DQTV Việt Nam đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc?

Thiếu tướng Phạm Quang Ngân: Ngày 28-3-1935, chỉ sau 5 năm thành lập, Đảng ta đã ra Nghị quyết về Đội tự vệ. Trên cơ sở tổng kết kinh nghiệm tổ chức và hoạt động của các đội tự vệ công nông (Tự vệ đỏ) trong phong trào cách mạng 1930-1931, đỉnh cao là Xô viết Nghệ-Tĩnh, nghị quyết nêu rõ sự cần thiết phải tổ chức Đội tự vệ, đặc biệt là xác định các nguyên tắc xây dựng Đội tự vệ về chính trị, dân chủ và kỷ luật; về mối quan hệ mật thiết giữa Đội tự vệ với nhân dân và nhiệm vụ vận động binh lính địch; về tổ chức, biên chế, trang bị, huấn luyện... Đây là những quan điểm quân sự đầu tiên, nhưng rất cơ bản được Đảng và Nhà nước ta tiếp tục hoàn thiện trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng DQTV, một thành phần của LLVT nhân dân Việt Nam, từ thời kỳ đấu tranh cách mạng giành chính quyền, kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, chiến đấu bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc, trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo đường lối đổi mới của Đảng hiện nay.

phat huy vai tro xung kich cua luc luong dan quan tu ve trong tinh hinh moi
Thiếu tướng Phạm Quang Ngân.

Tầm quan trọng của lực lượng DQTV đã được khẳng định trong các cuộc chiến tranh vệ quốc của dân tộc. Trong các cuộc kháng chiến, DQTV và du kích là lực lượng đông đảo nhất, được tổ chức ở các thôn, xã, làng, bản, cùng với nhân dân đánh giặc giữ làng, chống địch càn quét. Với trang bị, vũ khí thô sơ, như: Giáo, mác, gậy gộc, cung nỏ, cùng với súng đạn tự chế, hầm chông, bẫy đá... sử dụng cách đánh linh hoạt, tiêu diệt, tiêu hao từng bộ phận sinh lực địch, tạo thế và lực cho các hoạt động tác chiến của bộ đội chủ lực tiến công tiêu diệt lớn quân địch trên chiến trường chính. Dân quân, du kích còn là lực lượng xung kích tham gia mở đường, vận chuyển hàng hóa, vũ khí đạn dược, vận chuyển và chăm sóc thương, bệnh binh cho các hướng chiến trường, nhất là đối với những chiến dịch quy mô lớn. Có thể nói, DQTV có mặt trong hầu hết các hoạt động và góp phần rất to lớn vào thắng lợi chung của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và trong các cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc.

PV: Những kết quả nổi bật của lực lượng DQTV trong những năm gần đây là gì, thưa đồng chí?

Thiếu tướng Phạm Quang Ngân: Những năm gần gây, khi điều kiện kinh tế-xã hội phát triển, với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, lực lượng DQTV Việt Nam được xây dựng “vững mạnh và rộng khắp” cả về số lượng, chất lượng, trong đó luôn lấy chất lượng chính trị làm cơ sở. Chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ DQTV các cấp; xây dựng tổ chức các mô hình DQTV sáng tạo, nổi bật, phù hợp với điều kiện từng địa phương. Hiện nay, tổng số DQTV toàn quốc đạt 1,5% so với dân số, tỷ lệ đảng viên hơn 20% (tăng 2,6% so với năm 2008). Nét nổi bật của DQTV Việt Nam thời gian qua là cùng với hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ, diễn tập… đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị bộ đội biên phòng, hải quân, cảnh sát biển và các lực lượng bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia và chủ quyền, quyền chủ quyền trên các vùng biển Việt Nam. Lực lượng DQTV cũng phối hợp chặt chẽ với các đơn vị Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và các lực lượng trên địa bàn tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân, khu vực phòng thủ; giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Lực lượng DQTV các tỉnh, thành phố và các cơ sở đã thực hiện hiệu quả nhiệm vụ phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, tìm kiếm cứu nạn, bảo vệ và phòng, chống cháy rừng, bảo vệ môi trường. Cùng với đó, lực lượng DQTV đã tích cực tuyên truyền và vận động nhân dân thực hiện tốt chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, góp phần xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện, xây dựng và phát triển kinh tế-xã hội địa phương, xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân.

phat huy vai tro xung kich cua luc luong dan quan tu ve trong tinh hinh moi
Dân quân Đại đội Pháo phòng không 37mm TP Hải Dương, tỉnh Hải Dương luyện tập sẵn sàng chiến đấu. Ảnh: KHÁNH CHI

PV: Để không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động lực lượng DQTV, thời gian tới, Cục DQTV sẽ tham mưu với Bộ Tổng Tham mưu, Bộ Quốc phòng những nội dung gì?

Thiếu tướng Phạm Quang Ngân: Với vai trò là cơ quan tham mưu chiến lược, thời gian tới, Cục DQTV tập trung tham mưu với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu chỉ đạo, hướng dẫn các bộ, ban, ngành Trung ương và địa phương tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp về xây dựng lực lượng DQTV trong tình hình mới. Hiện nay, Cục DQTV là Cơ quan Thường trực Ban soạn thảo của Bộ Quốc phòng đang tiến hành sửa đổi Luật DQTV, nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất với hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quốc phòng và pháp luật có liên quan, đáp ứng tốt hơn với yêu cầu tổ chức, xây dựng lực lượng, huấn luyện, hoạt động và bảo đảm chính sách cho DQTV trong tình hình mới. Dự án Luật DQTV (sửa đổi) sẽ được thảo luận thông qua tại Kỳ họp thứ 7 và thứ 8, Quốc hội khóa XIV (tháng 6 và tháng 10-2019). Đồng thời, tiếp tục hướng dẫn, chỉ đạo các địa phương, cơ quan, tổ chức tập trung quán triệt, thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về xây dựng LLVT nhân dân, trọng tâm là Nghị quyết Đại hội XII, Chỉ thị số 16-CT/TW ngày 5-10-2002 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng DQTV, dự bị động viên trong tình hình mới và Kết luận số 41-KL/TW ngày 31-3-2009 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 16-CT/TW. Trên cơ sở đó, triển khai nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo sát đúng, kịp thời, hiệu quả trong xây dựng từng loại hình DQTV, chú trọng xây dựng các mô hình DQTV tiêu biểu, bảo đảm phù hợp với đặc điểm, điều kiện của từng địa phương, cơ sở. Quá trình thực hiện phải luôn bám sát thực tiễn, yêu cầu, nhiệm vụ; xây dựng lực lượng DQTV phải bảo đảm tính toàn diện đối với cả lực lượng rộng rãi, lực lượng nòng cốt và lực lượng thường trực; trong đó, coi trọng lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đội ngũ cán bộ DQTV và lực lượng DQTV nòng cốt trên các địa bàn chiến lược trọng điểm và trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Phát huy tốt vai trò tham mưu của cơ quan quân sự các cấp trong tổ chức xây dựng, huấn luyện lực lượng DQTV. Quá trình huấn luyện, thực hiện tốt phương châm “Cơ bản, thiết thực, chất lượng”, coi trọng giáo dục nâng cao chất lượng chính trị, trình độ chiến thuật, kỹ thuật và khả năng phối hợp trong tác chiến, chiến đấu phòng thủ, bảo đảm sát đối tượng, phương án và địa bàn hoạt động. Chú trọng vận dụng hiệu quả cơ chế phối hợp, hiệp đồng giữa DQTV với các lực lượng trong diễn tập tác chiến phòng thủ, chống khủng bố, phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, sự cố… cùng với các lực lượng bảo vệ vững chắc Tổ quốc, tạo môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng, phát triển đất nước.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!