Hai tàu thám hiểm của Anh mắc kẹt ở Bắc Cực năm 1846. Ảnh: John Wilson Carmichael.

Quỹ tài trợ Nghiên cứu Bắc Cực thông báo tàu nghiên cứu Martin Bergmann tìm thấy tàu HMS Terror hôm 3/9. Đây là con tàu thứ hai trong số hai tàu thám hiểm của Anh bị mất tích ở Bắc Cực cách đây gần 170 năm khi đang trên đường tìm kiếm Hành lang Tây Bắc (Northwest Passage), được cho là đường tắt đến châu Á chạy từ Đại Tây Dương tới Thái Bình Dương, theo Independent.

Lần cuối cùng người ta nhìn thấy hai con tàu HMS Erebus và HMS Terror là vào năm 1840, khi chúng được Chuẩn đô đốc John Franklin, sĩ quan Hải quân Hoàng gia Anh và nhà thám hiểm vùng Bắc Cực, điều khiển. Đây là hai trong số những con tàu được truy tìm nhiều nhất trong ngành khảo cổ học hàng hải và là chủ đề cho nhiều bài hát, bài thơ và tiểu thuyết.

Chuẩn đô đốc John Franklin cùng với 128 người đàn ông và nhân viên được tuyển chọn kỹ lưỡng khởi hành đi tìm Hành lang Tây Bắc vào năm 1845. Cái chết của 129 người đàn ông trong đoàn thám hiểm Franklin trở thành thảm kịch tồi tệ nhất trong lịch sử thám hiểm Bắc Cực.

Các nhà sử học cho rằng con tàu bị mắc kẹt trong khối băng dày ngoài đảo Prince William vào năm 1846. Ngài John và một số thành viên trong đoàn chết mấy tháng sau đó. Tháng 4 năm 1848, những người sống sót rời bỏ hai con thuyền trong cố gắng vô vọng để tới vùng đất liền an toàn.

Chuẩn đô đốc John Franklin, người chỉ huy hai tàu thám hiểm. Ảnh: Library and Archives Canada.

Nhiều cuộc tìm kiếm vị trí con tàu của Anh và Mỹ trong những năm 1800 đều thất bại. Một số đoàn thám hiểm cũng rơi vào kết cục bi thảm. Tuy nhiên, họ khai phá ra một phần khu vực Bắc Cực thuộc Canada và cuối cùng tìm thấy Hành lang Tây Bắc, dù tàu thuyền không thể vận chuyển qua đó do băng trôi và thời tiết nguy hiểm.

"Bí ẩn sẽ không thể giải đáp nếu như không có cuộc trò chuyện trên tàu nghiên cứu Martin Bergmann giữa tôi và Sammy Kogvik, cán bộ kiểm lâm người Eskimo và Canada ở làng Gjoa Haven", trưởng đoàn thám hiểm trên tàu Martin Bergmann, chia sẻ.

Kogvik kể về việc ông nhìn thấy một cột lớn giống cột thuyền nhô ra ngoài tảng băng khi đang chạy xe trượt tuyết qua biển băng ngoài vịnh Terror 7 năm trước. Ông và người bạn đi cùng đã dừng lại chụp ảnh. Tuy nhiên, khi trở về nhà, Kogvik phát hiện mình làm rơi máy ảnh.

"Sammy giữ bí mật câu chuyện vì không muốn mọi người nghi ngờ. Chúng tôi nghe câu chuyện của ông ấy trong buồng lái tàu Bergmann và quyết định thay đổi hướng tìm kiếm", Schimnowski giải thích.

Xác tàu Erebus được phát hiện vào năm 2014. Trong khi đoàn thám hiểm tìm thấy tàu Terror hôm 3/9 tại vịnh Terror, vùng lõm nhỏ ở bờ biển đảo King William. "Hai con tàu Franklin nằm cách nhau khoảng 50 km", Chuẩn đô đốc người Canada John Newton, cho biết.

Kể từ khi tìm thấy, nhóm thủy thủ nhận dạng được nhiều chi tiết của thuyền Terror. "Chúng tôi có đoạn phim về chuông thuyền, một khẩu pháo tương tự với cái trên thuyền Erebus và bánh lái còn nguyên vẹn. Đó là vật lưu giữ lịch sử hoàn hảo", Schimnowski chia sẻ. Tuy nhiên, họ không có kế hoạch trục vớt con tàu.