Nhà có 8 sào đất, đã nhiều năm nay, gia đình ông Lao Văn Xe ở xóm Kẽn, xã Phương Giao, huyện Võ Nhai chỉ trồng được 1 vụ ngô, vụ còn lại trồng lúa nhưng rất bấp bênh bởi hoàn toàn trông chờ vào nguồn nước mưa. Chính vì vậy, người đàn ông này đã rất hy vọng vào công trình đập và trạm bơm Pác Tác khi nó được khởi công xây dựng vào năm 2011. Nhưng 8 năm đã trôi qua, mảnh ruộng khô cằn của gia đình vẫn chưa một lần được lấy nước từ công trình thủy lợi này

Gia đình bà Lao Thị Dị ở xóm Giữa, xã Phương Giao cũng có 6 sào đất, cũng chỉ cấy được 1 vụ vì không chủ động được nguồn nước tưới. Bà Dị cũng như rất nhiều người dân địa phương nơi đây đều mong ngày mong đêm công trình thủy lợi Pác Tác đưa vào sử dụng, đưa nước về cho những mảnh ruộng khô cằn. Nhưng sự chờ đợi đó kéo dài cũng đã 8 năm.

Dự án sửa chữa, nâng cấp đập Pác Tác, xã Phương Giao, huyện Võ Nhai do Chi cục Thủy lợi tỉnh triển khai thực hiện từ năm 2011 với tổng mức đầu tư ban đầu chỉ hơn 14 tỷ đồng. Tuy nhiên sau đó đã được điều chỉnh lên gần gấp đôi, hơn 27 tỷ đồng. Thời gian thực hiện dự án cũng được điều chỉnh nhiều lần, từ năm 2010 - 2011 lên năm 2010 - 2017. Các hạng mục chính của dự án bao gồm: đập tràn, trạm bơm với 3 máy bơm ly tâm, hệ thống kênh tưới có tổng chiều dài gần 4 km; hệ thống điện với 1 trạm biến áp 250 kvA và hệ thống đường dây dài gần 1,6 km; nhà quản lý công trình, nhà trạm bơm. Diện tích tưới của công trình theo thiết kế là 60 ha. Đến nay, sau 8 năm thi công, dự án đã cơ bản hoàn thành các hạng mục xây lắp, giá trị đã thanh toán đạt hơn 20 tỷ đồng. Tuy nhiên, do thời gian thi công quá lâu nên nột số hạng mục đã có dấu hiệu xuống cấp, hệ thống kênh tưới hầu như đã bị đất đá vùi lấp. Nhưng điều đáng lo ngại hơn là do mực nước ở suối Pác Tác rất thấp, không đủ nước để chạy 1 máy bơm trong vài giờ đồng hồ chứ không nói đến cả 3 máy bơm cùng hoạt động như thiết kế. Như vậy, sẽ không có nước lên hệ thống kênh dẫn để tưới cho các cánh đồng.

Chính bởi thực tế này mà những người dân xã Phương Giao như ông Xe, bà Di dù rất mong chờ công trình đưa vào sử dụng nhưng cũng nghi ngại về hiệu quả công trình. Bà Dị hiện là người được thuê để trông coi, bảo vệ trạm bơm, còn ông Xe là người đã được trực tiếp tham gia vận hành thử máy bơm nhưng kết quả rất đáng thất vọng:

Cũng bởi khả năng khai thác của công trình này rất thấp nên hiện nay việc bàn giao cho đơn vị nào quản lý cũng đang gặp khó khăn, cả công ty Điện lực Thái Nguyên và Công ty TNHH MTV khai thác Thủy lợi Thái Nguyên đều đang có những băn khoăn về hiệu quả của dự án này.

Phương Giao là một trong những xã khó khăn nhất của tỉnh Thái Nguyên với tỷ lệ hộ nghèo lên tới 48%, chính vì vậy, người dân và chính quyền địa phương kỳ vọng Dự án sửa chữa, nâng cấp đập Pác Tác sẽ giúp giảm tỷ lệ hộ nghèo của xã. Nhưng với những gì đang diễn ra ở đây, nguy cơ lãng phí hàng chục tỷ đồng của nhà nước từ công trình thủy lợi này đang dần hiện hữu. Trong khi đó, những cánh đồng khô hạn của xã thì vẫn tiếp tục chờ mưa....