Bất bình vì bị trượt danh hiệu NSND

Trong đơn, NSƯT Lê Văn Thể nhấn mạnh đến hai nội dung. Một mặt ông khẳng định mình đã có 57 năm gắn bó với nghiệp xiếc và đạt được nhiều thành tích cao trong biểu diễn, dàn dựng các tiết mục xiếc trong các kỳ hội diễn, liên hoan. Ông nhận thấy mình xứng đáng được phong tặng NSND.

Và năm 2017, khi làm đơn xin xét tặng NSND, ông được hội đồng cấp cơ sở bỏ phiếu 100%. Một nội dung khác, NSƯT Lê Văn Thể tố cáo NSƯT Hoàng Minh Khánh - Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam không trung thực khi biến một số tiết mục xiếc do ông đạo diễn, dàn dựng, tác giả... thành tên ông Khánh nhằm kiếm huy chương xin xét tặng danh hiệu NSND.

NSƯT Lê Văn Thể cùng vợ là nghệ sĩ xiếc Tâm Chính.

Liên quan đến sự việc này, NSND Tạ Duy Ánh - Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam kiêm Chủ tịch hội đồng cấp cơ sở xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT của Liên đoàn Xiếc Việt Nam cho biết: “Tôi ở trong hội đồng cấp Bộ xét tặng danh hiệu NSND - NSƯT, tôi thấy tên NSƯT Lê Văn Thể đứng đầu tiên trong danh sách, điều này thể hiện sự trân trọng đối với một nghệ sĩ cao niên 78 tuổi như chú.

Mặc dù, chú Lê Văn Thể chỉ có 1 huy chương vàng nhưng hội đồng vẫn xét đã là một ưu tiên đặc biệt so với những trường hợp khác. NSƯT Lê Văn Thể có 3 huy chương bạc nhưng trong tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu NSND cũng đã ghi rất rõ là chỉ tính huy chương vàng nên huy chương bạc không thể quy đổi.

Trước đó, hội đồng cấp cơ sở đã xét rất kỹ và cũng biết rằng NSƯT Lê Văn Thể chưa đủ số lượng huy chương vàng để xét tặng danh hiệu NSND nhưng chúng tôi nhìn trên nhiều góc độ cả về tình cảm cả về tinh thần làm việc của chú, một người đã 78 tuổi nhưng vẫn yêu nghề, vẫn tiếp tục dạy học sinh.

Trong 4 yếu tố để xét tặng danh hiệu NSND cũng không nhất thiết phải đủ số lượng huy chương vàng nếu như người dược đề nghị đạt được những yếu tố khác. Tuy nhiên, khi lên hội đồng cấp Bộ, hội đồng đã xem xét thảo luận kỹ từng hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu. Tôi cũng đã có tiếng nói bảo vệ NSƯT Lê Văn Thể trước hội đồng nhưng rất tiếc là số phiếu đồng ý xét tặng danh hiệu NSND cho NSƯT Lê Văn Thể không đạt 90% tổng số thành viên hội đồng.

Tôi là thành viên của hội đồng và phải tuân thủ theo hội đồng. Tôi cũng không thể đi từng bàn để vận động từng người. Lên hội đồng cấp Bộ không thể nói hay nhận định cảm tính, đó là lý do đã có những hồ sơ không tiếp tục được đề nghị xét tặng ở cấp hội đồng tiếp theo như hồ sơ của NSƯT Lê Văn Thể”.

Khi được hỏi vì sao biết NSƯT Lê Văn Thể thiếu huy chương vàng để xét tặng NSND mà hội đồng cấp cơ sở vẫn đưa lên, NSND Tạ Duy Ánh cho biết, hội đồng cấp cơ sở nhìn trên nhiều góc độ cả về tình cảm và về tinh thần làm việc của NSƯT Lê Văn Thể, một người đã 78 tuổi mà vẫn yêu nghề, vẫn tiếp tục dạy học sinh. Mặt khác, tiêu chuẩn xét tặng NSND còn phụ thuộc vào các tiêu chuẩn khác.

Văn bản trả lời của Bộ VHTT&DL ngày 6/6 gửi NSƯT Lê Văn Thể và Hội đồng cấp cơ sở cũng đã khẳng định công tác xét tặng danh hiệu NSND của NSUT Lê Thể đã được thực hiện theo quy định tại cuộc họp hội đồng cấp Bộ xét tặng danh hiệu. Căn cứ kết quả họp hội đồng cấp Bộ, hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu NSND của NSƯT Lê Văn Thể chưa đạt đủ số phiếu đồng ý từ 90% của tổng số thành viên hội đồng để trình hội đồng cấp Nhà nước theo quy đinh tại điểm d khoản 3 Điều 15 Nghị định số 89/2014-NĐ-VP của Chính phủ.

Chỉ đảm nhận vai trò giảng dạy nên không có huy chương

NSƯT Hoàng Minh Khánh - Hiệu trưởng trường Trung cấp nghệ thuật Xiếc và tạp kỹ Việt Nam cho rằng, với tư cách là một người làm công tác đào tạo, việc bình xét danh hiệu NSND - NSƯT, ông luôn tuyệt đối ủng hộ các đồng nghiệp.

“Anh Lê Văn Thể đã gắn bó với trường suốt nhiều năm nay và cả khi nghỉ hưu vẫn tham gia công tác đào tạo. Chúng tôi hết sức tôn trọng một người nghệ sĩ tận tâm với nghề như anh. Tuy nhiên, tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu phải qua các hội đồng”, ông Khánh nói.

TS.NSƯT Hoàng Minh Khánh - Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và tạp kỹ Việt Nam.

Liên quan đến việc NSƯT Lê Văn Thể tố cáo ông Khánh không trung thực khi biến tiết mục “Tạo hình trên xà đơn” thành “Những thiên thần đen” và tiết mục “Tạo hình trên đu” thành “Cánh chim Việt” để tham gia Liên hoan xiếc lấy huy chương, ông Khánh khẳng định, NSƯT Lê Văn Thể có tham gia nhưng ở hai vai trò khác nhau.

“Cụ thể, khi nhận lời mời của BTC Liên hoan Xiếc quốc tế tại Cuba, trường xiếc đã có quyết định thành lập đoàn tham dự liên hoan. Trong danh sách có ông Khánh là trưởng đoàn; ông Nguyễn Việt Hùng là giáo viên huấn luyện kỹ thuật; ông Nguyễn Minh Chính trợ lý hỗ trợ kỹ thuật xiếc cho diễn viên Hồ Nguyễn Thị Thu Thuỳ và Nguyễn Ngọc Ánh.

Theo quy định mới tại “Đại cương nghệ thuật Xiếc cơ bản” mỗi giáo viên phải đảm đương 4 chức năng: Xây dựng đề án tiết mục (Tác giả kịch bản); Thiết kế sơ bộ đạo cụ tiết mục (kỹ sư cơ khí); Huấn luyện kỹ năng, kỹ xảo cho học sinh (Huấn luyện); Dàn dựng tiết mục biểu diễn (Đạo diễn). Phải thực hiện tốt 4 bước thì tiết mục mới đủ kỹ năng và trình độ của diễn viên.

Còn với tiết mục “Những thiên thần đen” đây tiền thân là tiết mục “Tạo hình trên xà đơn” và trong quyết định có nêu rõ NSƯT Lê Văn Thể có trách nhiệm quản lý, giáo dục học sinh và tổ chức giảng dạy tiết mục đúng đề án của TS. Hoàng Khánh Minh đã được duyệt. Tiết mục này tại Liên hoan Tài năng trẻ 3 nước Việt Nam – Lào – Campuchia tôi giành được giải đạo diễn xuất sắc còn NSƯT Lê Văn Thể giành giải HLV xuất sắc.

Tuy nhiên, theo tiêu chí xét tặng NSND thì huy chương chỉ dành cho đạo diễn và diễn viên thôi, chứ không có phần thưởng cho giáo viên huấn luyện. Nhưng tôi ngạc nhiên khi NSƯT Lê Văn Thể lại hiểu khác đi. Đáng lẽ NSƯT Lê Văn Thể nên có ý kiến với chúng tôi để có thể cùng nhau giải toả mọi bức xúc. Bản thân tôi là người mời NSƯT Lê Văn Thể về trường làm việc nhưng chúng tôi đến nay mới biết sự việc này”, ông Khánh trần tình.

Theo NSƯT Tống Toàn Thắng - Phó Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam, xu thế phát triển của xiếc hiện nay không còn đơn lẻ thành tiết mục mà trở thành một tác phẩm xiếc hội tụ được các yếu tố có kịch bản, có bố cục. Từ đó, đạo diễn, người dàn dựng với tư duy sáng tạo của mình sẽ tạo ra đạo cụ mới, lồng ghép nội dung, hình thức mà họ muốn chuyển tải như: âm nhạc, biên đạo, trang phục và rất nhiều yếu tố. Vai trò của người đạo diễn cao hơn vai trò người huấn luyện.

Người đạo diễn có thể lựa chọn một người hoặc thậm chí 2, 3 người để tập cho tiết mục của mình. Vì vậy mà có những tiết mục được dàn dựng khi đi dự thi, ban giám khảo có thể chấm riêng cho từng thành phần sáng tạo đó là trường hợp mà Cuộc thi tài năng xiếc trẻ 3 nước Việt Nam, Lào, Campuchia 2015 đã trao huy chương vàng cho riêng đạo diễn Hoàng Minh Khánh và người huấn luyện là NSƯT Lê Văn Thể. Nhưng cũng có cuộc thi chỉ trao giải cho đạo diễn vì xét ở những thành phần khác chưa nổi trội hoặc tuỳ thuộc vào tính chất của cuộc thi.