Trong sự nghiệp chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam, theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, lớp lớp thế hệ đã lên đường, chung sức, đồng lòng “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Họ đã hy sinh cả mạng sống của mình cho độc lập, thống nhất của Tổ quốc. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh thấu hiểu những mất mát lớn lao này, Người luôn dành tình cảm đặc biệt với thương binh, liệt sỹ và các gia đình có công với Tổ quốc.

Trong các giai đoạn lịch sử, Đảng và Nhà nước ta đã quyết định nhiều chính sách quan trọng về công tác thương binh liệt sỹ, góp phần đảm bảo đời sống vật chất tinh thần cho các gia đình chính sách. Phát huy truyền thống đó, những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Thái Nguyên luôn chú trọng thực hiện tốt công tác “Đền ơn đáp nghĩa”, quan tâm chăm lo cho các gia đình liệt sỹ, thương, bệnh binh và người có công với cách mạng, bằng nhiều hoạt động cụ thể, thiết thực, thể hiện trách nhiệm và tình cảm tri ân sâu sắc. Trong đó, phải kể đến những nỗ lực trong thực hiện Đề án 1237 về việc tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sỹ sau chiến tranh. Việc thực hiện Đề án luôn là một vấn đề gặp không ít khó khăn do dấu tích của các phần mộ dần bị mai một theo thời gian. Tuy nhiên, với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành, đặc biệt là Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Thái Nguyên, trong những năm qua, công tác này đã thực sự hiệu quả; đáp ứng được một phần tâm tư, nguyện vọng của thân nhân các gia đình liệt sỹ.

Trong những ngày tháng 7 lịch sử này, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ được Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh - cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Thái Nguyên tích cực, quyết liệt triển khai và đạt hiệu quả thiết thực. Tại huyện Đại Từ, Đoàn công tác đã khảo sát và xác minh tại địa bàn xã La Bằng và Na Mao có 33 phần mộ được cho là nơi an táng của công nhân Nhà máy L1, thuộc Cục Quân giới, Tổng cục Công nghiệp quốc phòng và 01 phần mộ được cho là nơi an táng của bộ đội hy sinh trong kháng chiến từ năm 1947. Theo đó, trong quá trình làm nhiệm vụ, nhiều cán bộ, chiến sỹ của xưởng sản xuất và pha chế đã hy sinh. Đặc biệt, ngày 25/11/1947, đã xảy ra vụ nổ tại xưởng pha chế làm 4 cán bộ, chiến sĩ hy sinh, trong đó có 2 người được công nhận là liệt sỹ; 2 người không rõ thân nhân, quê quán được xưởng chôn cất.

Sau khi tổ chức hội thảo, tỉnh Thái Nguyên đã tiếp tục tìm kiếm thông tin các trường hợp đã hy sinh cũng như danh tính của từng người để hoàn thiện các thủ tục, hồ sơ cần thiết; tổ chức tìm kiếm, quy tập các phần mộ theo quy định đưa vào Nghĩa trang liệt sỹ của địa phương. Công việc tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sỹ đã hy sinh trong chiến tranh luôn vô cùng khó khăn, vất vả. Chính vì vậy, khi tìm thấy một danh tính, nấm mộ, một hài cốt, một vật chứng nhỏ của liệt sỹ luôn khiến cả đoàn công tác như vỡ òa trong nước mắt. Thượng tá Hầu Việt Dũng, Chính trị viên Ban Chỉ huy Quân sự huyện Đại Từ, trực tiếp chỉ đạo công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ tại xã La Bằng, xã Na Mao, huyện Đại Từ xúc động chia sẻ: “Dù đã nhiều lần tham gia công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ, nhưng lần tìm kiếm nào cũng để lại trong chúng tôi rất nhiều cảm xúc, vừa tự hào và vừa lo lắng. Đặc biệt, đối với lần tìm kiếm này, Đoàn công tác gặp rất nhiều khó khăn như: nhân chứng cung cấp thông tin chỉ còn 1 - 2 người, đều tuổi cao, thêm vào đó yếu tố địa hình nhiều nơi bị cải tạo, thay đổi; địa bàn tìm kiếm trải rộng. Do đó, quá trình tổ chức tìm kiếm phải hết sức tỉ mỉ, cụ thể, tránh trường hợp tìm qua rồi mà không phát hiện được ra”.

Ông Nguyễn Văn Lộc, Bí thư Chi bộ xóm Tân Sơn, xã La Bằng, huyện Đại Từ, người trực tiếp cùng Đoàn công tác thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm cho biết: “Do được nghe các cụ kể lại và thấy phần mộ của các liệt sỹ đã được chôn cất, nên xóm đã báo cáo xã rồi các cấp tiến hành quy tập đưa liệt sỹ về nghĩa trang theo quy định. Ngày đưa liệt sỹ về nghĩa trang, người dân rất vui mừng, phấn khởi”.

Và đặc biệt ý nghĩa, sau quá trình tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ, vào đúng dịp kỷ niệm 73 năm Ngày Thương binh Liệt sỹ (27/7/1947 - 27/72020), Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức Lễ truy điệu và an táng hài cốt liệt sỹ hy sinh trong kháng chiến chống thực dân Pháp. Các ngôi mộ liệt sỹ nằm ở xóm Tân Sơn, xã La Bằng và xã Na Mao, huyện Đại Từ được Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Thái Nguyên tiến hành khảo sát, xác minh, phối hợp với huyện Đại Từ tiến hành cất bốc, an táng tại Nghĩa trang liệt sỹ xã La Bằng. Trong đó có 01 liệt sỹ Lý Tài Quẩy; còn 6 bộ hài cốt chưa đề rõ danh tính chính xác. Thực hiện đạo lý Đền ơn đáp nghĩa, Lễ truy điệu và an táng liệt sỹ diễn ra nghiêm trang, trọng thể để linh hồn các liệt sỹ được siêu thoát, an nghỉ nơi vĩnh hằng cùng với đồng chí, đồng đội đã hy sinh vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc.

Đoàn người đến tham gia Lễ truy điệu và an táng hài cốt liệt sỹ như kéo dài mãi… và vang vọng trong tâm trí là lời bài hát Linh thiêng Việt Nam - như lời nhắc nhở thế hệ trẻ hôm nay luôn sống, phấn đấu để xứng đáng với sự hy sinh cao cả của các Anh hùng liệt sỹ. Em Phùng Thị Nhàn, đoàn viên xóm Kẹm, xã La Bằng chia sẻ: “Chúng em thế hệ trẻ La Bằng hôm nay cảm thấy rất tự hào trước thế hệ cha anh đi trước. Em cùng các đoàn viên, thanh niên trong xã, đặc biệt là các em thiếu niên nhi đồng cũng tổ chức hoạt động đến với những địa chỉ đỏ như Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sỹ để được nghe về những chiến công, sự hy sinh anh dũng của các Anh hùng liệt sỹ. Qua đó, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, xung kích tình nguyện của thế hệ trẻ để tiếp tục xây dựng quê hương Đại Từ ngày càng giàu đẹp, xứng đáng với sự hy sinh của các bậc cha ông”.

Cho đến thời điểm hiện tại, cơ quan chức năng tỉnh Thái Nguyên đã tiếp nhận và chuẩn hóa thông tin của trên 7.000 liệt sỹ. Trên cơ sở đó, đã cung cấp thông tin cùng trích lục cho trên 2.000 trường hợp. Đặc biệt, tỉnh Thái Nguyên đã tìm kiếm và quy tập được 55 phần mộ là liệt sỹ trong kháng chiến chống Pháp về an táng tại các nghĩa trang liệt sỹ của địa phương theo quy định. Điều này một lần nữa cho thấy quyết tâm chính trị rất cao của cấp ủy, chính quyền địa phương. Thể hiện sự tôn kính, tri ân công lao to lớn của các Anh hùng liệt sỹ đã hy sinh vì Tổ quốc, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và Quân đội.

Chiến tranh đã lùi xa, mọi thông tin về các liệt sỹ còn chưa tìm thấy đang dần bị mai một theo thời gian. Bằng sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền địa phương và cách làm bắt đầu từ cơ sở. Tin rằng, trong thời gian tới, nhiều liệt sỹ sẽ được tìm thấy. Đây không chỉ là mong mỏi của các gia đình thân nhân, của Đảng, Nhà nước, Quân đội mà đó là trách nhiệm của những người đang sống trong hòa bình, độc lập và chủ nghĩa xã hội./.