Hãng tin Reuters dẫn một số nguồn tin ngày 4/6 cho biết, các nghị sỹ trong Quốc hội Mỹ, trong đó có cả một số đồng minh của Tổng thống Trump tại đảng Cộng hòa và nhiều thành viên đảng Dân chủ đang chuẩn bị một dự luật ngăn chặn chính quyền bán số vũ khí trị giá 8 tỷ USD cho Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất và Jordan. Theo các trợ lý tại Quốc hội, những biện pháp đầu tiên có thể được công bố trong một vài ngày tới.

Tiêm kích F-15 tại Saudi Arabia do Mỹ chế tạo. Ảnh: Airliners.

Sau khi ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia do căng thẳng leo thang với Iran, chính quyền Tổng thống Trump đã thông báo cho các ủy ban trong quốc hội ngày 24/5 rằng, họ sẽ thúc đẩy việc ký kết 22 thỏa thuận quân sự, phá vỡ tiền lệ lâu dài mà theo đó các nghị sỹ được quyền xem xét các thỏa thuận bán vũ khí lớn. Quyết định này đã khiến các thành viên đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa tức giận vì họ lo ngại điều đó sẽ vô hiệu hóa khả năng của Quốc hội trong việc ngăn chặn không chỉ Tổng thống Trump mà còn các Tổng thống tương lai của nước Mỹ bán vũ khí cho những quốc gia mà họ thích.

Những loại khí tài quân sự mà Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đưa ra trong danh sách bán là đạn dẫn đường chính xác, súng cối, động cơ máy bay chiến đấu. Một vài loại trong số này sẽ mất nhiều tháng để sản xuất và vận chuyển. Bên cạnh đó, chính quyền cũng dự định cấp giấy phép cho các nhà thầu quốc phòng của Mỹ như Raytheon và Boeing vận hành dây chuyền lắp ráp tại Saudi Arabia.

Tại Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát, các nghị sỹ đang xem xét dự luật yêu cầu rút lại 22 giấy phép đã được chính quyền Tổng thống Donald Trump phê duyệt. Bên cạnh đó, họ cũng tìm cách sửa đổi Đạo luật kiểm soát xuất khẩu vũ khí năm 1976 để áp đặt các quy định nghiêm ngặt hơn đối với việc ban bố tình trạng khẩn cấp và lấp đầy “lỗ hổng” mà chính quyền ông Trump đã sử dụng để biện minh cho việc bán vũ khí. Nghị sỹ Dân chủ Joaquin Castro, thuộc Ủy ban đối ngoại Hạ viện nói với Reuters rằng: “Có một giải pháp mang tính lưỡng đảng, chúng ta cần đánh giá lại quan hệ với Saudi Arabia, đặc biệt là những vũ khí mà chúng ta bán cho họ”.

Khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompep công bố các thỏa thuận bán vũ khí vào tháng 5, nghị sỹ Cộng hòa Mike McCaul, thành viên Uỷ ban Đối ngoại Hạ viện đã gọi đây là hành động “không mong muốn” và có nguy cơ làm tổn hại các tương tác của Nhà Trắng với Quốc hội.

Tại Thượng viện, các nhà lập pháp đã lên kế hoạch đệ trình “các nghị quyết không tán thành”, yêu cầu tổ chức bỏ phiếu đối với mỗi thỏa thuận bán vũ khí mà chính quyền Tổng thống Trump phê duyệt. Tờ Washington Post cho biết, Thượng nghị sỹ Dân chủ Bob Menendez thuộc Ủy ban đối ngoại Thượng viện và Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham, một đồng minh thân cận của Trump đã tuyên bố sẽ hợp tác để đưa ra 22 nghị quyết riêng biệt để phản đối quyết định của chính quyền./.